Τα τελευταία χρόνια οι γυναίκες συμμετέχουν ενεργά στις ένοπλες δυνάμεις και μάχονται στα θερμότερα μέτωπα συγκρούσεων. Όμως πόσο καλοπερνάνε ως στρατιωτίνες σε φονικές περιοχές όπως το Ιράκ; Διαβάστε όσα ακολουθούν και θα δείτε τις χειρότερες υποψίες σας να επιβεβαιώνονται...
Είναι γνωστό πόσο πολύ πλήττουν οι γυναίκες, όταν ακούνε ιστορίες των αντρών από τον στρατό. Τι γίνεται όμως, όταν οι γυναίκες αφηγούνται ιστορίες από τον στρατό και μάλιστα εν καιρώ πολέμου; Όχι πως η εικόνα μιας γυναίκας με στρατιωτική περιβολή σε πεδίο μάχης είναι κάτι ολότελα νέο. Μπορούμε πολύ ενδεικτικά να αναφέρουμε τις θρυλικές Αμαζόνες της αρχαιότητας, την Ιωάννα της Λορένης, τις Ισπανίδες μαχήτριες στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο (1936-1939) και τις δικές μας αντάρτισσες την περίοδο 1946-49.
Ας περιοριστούμε, ωστόσο, στον πόλεμο που μαίνεται στο Ιράκ από το 2003. Ύστερα από επτά χρόνια αιματηρών στρατιωτικών επιχειρήσεων, οι Αμερικανοί δεν μετρούν μόνο νεκρούς στρατιώτες, αλλά και στρατιωτίνες, ενώ τα ψυχιατρεία των βετεράνων στην Αμερική δεν δέχονται μόνον τις επισκέψεις αντρών, αλλά και γυναικών. Οι Αμερικανίδες, που έχουν περάσει από τις εμπόλεμες ζώνες του Ιράκ, αποτελούν σημαντικό κομμάτι μιας γενιάς που στις ΗΠΑ είναι γνωστή ως «Generation Kill». Πρόκειται για μια γενιά που έχει δει σκοτωμούς, που έχει διαπράξει νόμιμους φόνους, που έχει δει καλούς φίλους (και φίλες) να σκοτώνονται.
Μια πανκ στο Ιράκ
Άξια εκπρόσωπος αυτής της γενιάς είναι η Κέιλα Ουίλιαμς, η οποία περιλαμβανόταν στο 15% του αμερικανικού στρατεύματος που αποτελείται από γυναίκες. Η Ουίλιαμς είναι σήμερα αποστρατευμένη. Ωστόσο υπηρέτησε ως λοχίας σε μία από τις πιο ιστορικές στρατιωτικές μονάδες -την 101η αερομεταφερόμενη μεραρχία- στο Ιράκ. Η ιστορία της έγινε γνωστή όταν το 2005 εξέδωσε το αυτοβιογραφικό χρονικό «Αγαπώ το όπλο μου πιο πολύ από σένα» («Love My Rifle More Than You. Young and Female in the U.S. Army»). Ήταν το πρώτο βιβλίο για τον πόλεμο στο Ιράκ, που γράφτηκε από γυναίκα.
Η Ουίλιαμς, αφού σπούδασε φιλολογία, κατατάχτηκε στον αμερικανικό στρατό, τον Ιανουάριο του 2000 και στο πλαίσιό του έμαθε αραβικά. Στη συνέχεια εντάχθηκε ως διερμηνέας στον τομέα στρατιωτικών πληροφοριών, πέρασε δέκα μήνες στο Ιράκ (Μάρτιος-Δεκέμβριος 2003) και αποστρατεύτηκε στα 28 της (Δεκέμβριος 2004). Μερικούς μήνες αργότερα παντρεύτηκε έναν πρώην συνάδελφό της, ο οποίος είχε τραυματιστεί στο Ιράκ και χρειάστηκε μεγάλο χρονικό διάστημα, για να ανακτήσει τις περισσότερες φυσιολογικές λειτουργίες του. Όπως σημείωσε η ίδια στην αρχή του βιβλίου, όλα τα γεγονότα που περιγράφονται σ' αυτό είναι αληθινά, αλλά τα ονόματα των προσώπων είναι αλλαγμένα και το τελικό δοκίμιο πέρασε από τον έλεγχο του Πενταγώνου.
Πρώην πανκ με θητεία στις ουσίες και με μερικά τατουάζ κελτικού και βουδιστικού συμβολισμού, η Ουίλιαμς αποφάσισε να στρατευθεί, επειδή ο στρατός των ΗΠΑ προσφέρει ευκαιρίες για σπουδές και υποτροφίες. Η εικόνα που αποτύπωσε πάντως στο βιβλίο της είναι σκληρή, ωμή, απομυθοποιητική. «Μερικές φορές», έγραψε, «ακόμα και τώρα, ξυπνάω, πριν χαράξει και ξεχνάω ότι δεν είμαι μια τσούλα. Δεν είναι τελείως σκοτεινά, ούτε έχει φωτίσει ακόμα, κι εγώ είμαι ξαπλωμένη, τελείως ακίνητη, προσπαθώντας να κάνω τον εαυτό μου να θυμηθεί ότι δεν είμαι κάτι τέτοιο. Μερικές φορές, κάποια καλύτερα πρωινά, το ξεπερνάω εύκολα. Αλλά πάλι, είναι όλες εκείνες οι άλλες φορές. Τσούλα... Η μόνη άλλη επιλογή είναι να είσαι σκύλα. Αν είσαι γυναίκα και στρατιώτης, αυτές τις επιλογές έχεις».
Όπως φαίνεται στο βιβλίο, οι στρατευμένες Αμερικανίδες δεν μπορούν να ξεχάσουν το εξής παλιό γνωμικό που κυκλοφορεί ευρέως στις τάξεις των αρρένων συναδέλφων τους: «Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε μια τσούλα και σε μια σκύλα; Η τσούλα θα κοιμηθεί με όλον τον κόσμο, ενώ η σκύλα θα κοιμηθεί με όλον τον κόσμο, εκτός από σένα». Οπότε, μας εξηγεί η Ουίλιαμς, στα μάτια των αντρών μέσα στον στρατό, «αν είσαι καλή και φιλική, εξωστρεφής ή ομιλητική, είσαι τσούλα. Αν είσαι απόμακρη, εσωστρεφής ή επαγγελματίας, είσαι σκύλα». Η Ουίλιαμς μάλλον εντάχθηκε στη δεύτερη κατηγορία. Στη γραπτή εξομολόγησή της αποκάλυψε πάντως ότι δεν έμεινε αμέτοχη στα ερωτικά παιχνίδια που παίζονταν εντός της μονάδας, συνήθως με τη συνοδεία άφθονου αλκοόλ.
Η Ουίλιαμς τόνισε στο βιβλίο της το εξής: μια γυναίκα στον στρατό, ειδικά εν καιρώ πολέμου, πρέπει να είναι δύο φορές πιο σκληρή από έναν άντρα, επειδή πρέπει να περάσει κάμποσους μήνες με άντρες, που έχουν κουρελιασμένα νεύρα και νοσηρές ορέξεις. Όπως διαβάζουμε: «Όταν δεν σκέφτονται ότι μπορεί να σκοτωθούν, σκέφτονται πώς θα ρίξουν μια γυναίκα στο κρεβάτι. Τα μάτια τους είναι συνεχώς πάνω σου, στο στήθος σου, στον κώλο σου - λες και δεν υπάρχει κάτι άλλο γύρω τους, ο ήλιος, το ποτάμι, η έρημος, οι όλμοι τις νύχτες». Η εικόνα αυτή είναι οικεία, ακόμα και στους Έλληνες άντρες, που υπηρέτησαν στο άχρωμο και άοσμο ελληνικό στράτευμα: οι γυναίκες υπαξιωματικοί κινούνται κάτω από τα λάγνα βλέμματα των αξιωματικών και των απλών φαντάρων.
Ωστόσο «ο πόλεμος το κάνει όλο αυτό πολύ χειρότερο. Άνθρωποι σκοτώνονται στους δρόμους, βόμβες σκάνε στα σημεία ελέγχου. Κι έπειτα είναι οι μάχες μέσα στις σκηνές. Μερικές γυναίκες πλαγιάζουν με τους πάντες· πολύ σεξ με πολλούς άντρες, μέσα σε υπνόσακους, σε φορτηγά, πάνω στην άμμο, στην Αμερική, στο Ιράκ. Άλλες γυναίκες είναι μαζεμένες· αποφεύγουν το σεξ λες και είναι όπλο μαζικής καταστροφής».
Υπάρχει και μια άλλη, πιο σκοτεινή πτυχή αυτής της ιστορίας, μια πλευρά, την οποία η Ουίλιαμς ίσως δεν έζησε ή για την οποία δεν πήρε άδεια από τις στρατιωτικές αρχές, για να γράψει. Ο λόγος για τα κρούσματα βιασμών (ενίοτε ομαδικών) μέσα στο αμερικανικό στράτευμα και κυρίως στο Ιράκ. Όπως έγραψε η Έλεν Μπένεντικτ, συγγραφέας και καθηγήτρια δημοσιογραφίας στο πανεπιστήμιο Κολούμπια, στη μελέτη της «The Lonely Soldier. The Private War of Women Serving in Iraq», οι Αμερικανίδες που υπηρετούν στο Ιράκ δεν έχουν μόνο να αντιμετωπίσουν τον εχθρό, αλλά και τους συστρατιώτες τους. Αυτό που βιώνουν είναι «υποβάθμιση, σεξουαλική κακοποίηση και μοναξιά, αντί για συντροφικότητα πάνω στην οποία κάθε στρατιώτης βασίζεται, για να επιβιώσει και να βρει παρηγοριά».
Η Μπένεντικτ συνέλεξε τις ιστορίες πέντε γυναικών που υπηρέτησαν στο Ιράκ από το 2003 έως το 2006, τις συνδύασε με μαρτυρίες άλλων 40 βετεράνων (κυρίως γυναικών) και η εικόνα που κάποιος αποκομίζει δεν είναι διόλου κολακευτική. Όπως δήλωσε μία από αυτές τις γυναίκες: «Κατέληξα να διεξάγω τον δικό μου προσωπικό πόλεμο εναντίον ενός εχθρού, ο οποίος φορούσε την ίδια ακριβώς στολή με μένα». Η δε Μπένεντικτ συμπλήρωσε: «Η εικόνα της γυναίκας ως σεξουαλικού θηράματος και όχι ως υπεύθυνου ενήλικα αποτελούσε πάντα μέρος της στρατιωτικής νοοτροπίας. Γι' αυτό είναι δύσκολη υπόθεση η ένταξη των γυναικών σ' αυτόν τον κόσμο. Πόσο μάλλον το να κερδίσουν τον σεβασμό των αντρών συναδέλφων τους. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που δεν πλησίασαν καν οι γυναίκες στα πεδία μάχης του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, παρά μόνον ως νοσοκόμες. Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο απαγορευόταν να φέρουν όπλο μέχρι και στον πόλεμο στο Βιετνάμ».
Θηλυκοί βασανιστές
Από την άλλη, η Ουίλιαμς φρόντισε να ξεκαθαρίσει γραπτώς ότι δεν πίστευε εξαρχής στον πόλεμο του Ιράκ: «Ήμουν επαναστατημένο παιδί και τώρα είμαι κομμάτι του πιο αυταρχικού θεσμού στον κόσμο. Πίστευα ότι ο πόλεμος ήταν μάλλον λάθος, δεν ήθελα να πάω. Τα ψέματα μας έφεραν εκεί, αυτά που σκότωσαν κάποιους από εμάς, που τραυμάτισαν και ακρωτηρίασαν τους περισσότερους από εμάς. Μόνον οι πιο θερμοκέφαλοι υπερπατριώτες πίστεψαν αυτά τα ψέματα».
Στο Ιράκ η Ουίλιαμς δέχτηκε εχθρικά πυρά και βρέθηκε ανάμεσα σε καταματωμένους Αμερικανούς στρατιώτες. Επιπλέον, στάθηκε πάνω από ετοιμοθάνατους Ιρακινούς. Θα μπορούσε να θεωρηθεί υποδειγματική ηρωίδα, στερεοτυπική G.I. Jane, αλλά κάτι τέτοιο θα ήταν τεράστια πλάνη. nbsp; Ως διερμηνέας, η Ουίλιαμς πήρε μέρος σε ανακρίσεις. Όπως λοιπόν παραδέχεται, σε μία από αυτές φώναξε στα αραβικά σε έναν δεμένο, γυμνό και τρομοκρατημένο Ιρακινό: «Πιστεύεις ότι με αυτό το πράγμα μπορείς να ικανοποιήσεις μια γυναίκα;». Δεν σταμάτησε μάλιστα εκεί: «Σημάδεψα με το όπλο μου ένα παιδί. Έχω δει πράγματα που πρέπει να ξεχάσω. Τον εξευτελισμό. Τα βασανιστήρια. Δεν ήταν μόνον το Αμπού Γκράιμπ. Τα ίδια συνέβησαν και αλλού».
Σίγουρα δεν έχετε ξεχάσει τις φωτογραφίες που δείχνουν τη λοχία Λίντι Ινγκλαντ να σέρνει με λουρί έναν γυμνό κρατούμενο στο Αμπού Γκράιμπ. Αυτή τη διαφορετική πλευρά των γυναικών, τη σαδιστική τους, θίγει ο συλλογικός τόμος «One of the Guys. Women as Aggressors and Torturers» (επιμέλεια Τάρα Μακ Κίλβι). Θέμα του βιβλίου είναι ο ρόλος πολλών Αμερικανίδων στις ανακρίσεις, στις ταπεινώσεις και στους βασανισμούς κρατουμένων. Σε αυτό φαίνεται ότι πολύ συχνά οι βασανίστριες είναι γυναίκες που έχουν υποστεί βάναυση μεταχείριση, είτε μέσα στο στράτευμα, είτε στην ιδιωτική τους ζωή. Άλλωστε, κατά κανόνα οι Αμερικανοί και οι Αμερικανίδες που στρατεύονται προέρχονται από πολύ χαμηλά κοινωνικά στρώματα και έχουν ιστορικό που περιλαμβάνει γονεϊκή βία και χρήση απαγορευμένων ουσιών.
Όπως έχει γράψει η Ουίλιαμς, η περίπτωση, της οποίας αναφέρεται και στην πιο πάνω έκδοση: «Δεν θέλω να το παραδεχθώ, αλλά μου άρεσε που είχα εξουσία πάνω σ' αυτόν τον άντρα». Άρα υπάρχει και μια παράμετρος του πολέμου η οποία μάλλον κάνει τους άντρες και τις γυναίκες να εξισώνονται. Όμως για τους χειρότερους λόγους...
Του Ηλία Μαγκλίνη
www.kathimerini.gr (9-7-2010)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου