Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2010

Διάγραμμα της έννοιας "Κοινωνικοποίηση"

Ορισμός
       Κοινωνικοποίηση ονομάζεται η αφομοίωση από τα μέλη μιας κοινότητας των κανόνων, των αξιών και των πολιτιστικών παραμέτρων της (θρησκεία, ήθη, έθιμα, παράδοση, κ.ά.). Είναι δηλαδή η διαδικασία, μέσω της οποίας το άτομο ενσωματώνεται σε μια κοινωνική ομάδα ως μέλος της.

      Μαθαίνει και υιοθετεί τις αξίες και τους κανόνες που διέπουν την κοινωνική ζωή της ομάδας και αναπτύσσει όλες τις ιδιότητες και ικανότητες που του επιτρέπουν να ανταποκριθεί σε διάφορους κοινωνικούς ρόλους και να καταλάβει κάποιες θέσεις μέσα στην κοινωνική ομάδα ή στην κοινωνία στο σύνολό της. Μία εκ διαμέτρου αντίθετη έννοια από την κοινωνικοποίηση είναι η μαζοποίηση ( κοινωνικός κομφορμισμός).

Ως προς το χρόνο και τον τρόπο διεξαγωγής της, η κοινωνικοποίηση χαρακτηρίζεται:
  Συνεχής και μακρόπνοη: Δεν περατώνεται σε κάποια ηλικία, αλλά συνεχίζεται ως το τέλος της ζωής του ανθρώπου.

 Δυναμική: Συνίσταται στην εκμάθηση των ρόλων που θα διαδραματίσει ο άνθρωπος στη ζωή του.

 Πολύπλοκη και πολυδιάστατη: Οι απαιτήσεις της εποχής και η ταχύρυθμη εξέλιξη απαιτούν προσαρμογή.

Γνωρίσματα κοινωνικοποίησης
  Δίνει στα άτομα τη δυνατότητα να εσωτερικεύσουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους απέναντι στην κοινότητα.

 Τα άτομα αποκτούν επίγνωση των κοινωνικών τους ρόλων.

  Διαμορφώνονται άτομα που με τη δράση τους εξασφαλίζουν τη συνοχή και τη διατήρηση της κοινότητας.

 Παρά το γεγονός ότι το άτομο ανήκει αδιαμφισβήτητα σε ένα αδιάσπαστο σύνολο, δε χάνει το καθένα την προσωπικότητα και την ατομικότητά του.

 Είδη κοινωνικοποίησης
 Υγιή ή θετική: Με ποιοτικά μέσα και πρότυπα, το άτομο αφομοιώνει δημιουργικά τους κανόνες και τις αξίες, ενώ αντιμάχεται τα κακώς κείμενα ύστερα από κριτικό έλεγχο. Συνεπώς, επιτυγχάνεται η ομαλή προσαρμογή και η ενεργός ένταξη του ανθρώπου στην κοινωνία.

 Παθητική: Ο άνθρωπος, μέσω της καταλυτικής επίδρασης των θεσμών και των προτύπων, αποδέχεται αβασάνιστα κανόνες, αξίες και συμπεριφορές, με επακόλουθο την αλλοτρίωση, τη μαζοποίηση και τη χειραγώγηση.

 Αρνητική: Άτομα και ομάδες συμπεριφέρονται αντιδραστικά, αφού δεν έχουν κατανοήσει τους κανόνες της κοινωνίας, με αποτέλεσμα την περιθωριοποίηση και την αντικοινωνική συμπεριφορά. 

Φορείς κοινωνικοποίησης
 Πρωτογενείς φορείς, όπως η οικογένεια και η παρέα των συνομηλίκων, κτλ., στους οποίους η αλληλεπίδραση των μελών της κοινωνικής ομάδας χαρακτηρίζεται από στενές διαπροσωπικές και συναισθηματικές σχέσεις.

1. Οικογένεια: Ως πρωτογενής φορέας κοινωνικοποίησης, η οικογένεια διαμορφώνει σημαντικά τους κανόνες, τις συνήθειες, τις αξίες και τις αντιλήψεις του παιδιού από τη στιγμή της γέννησής του. Ειδικότερα, η οικογένεια αποτελεί τον καθοριστικής σημασίας φορέα για τη συναισθηματική ανάπτυξη του ατόμου κατά την παιδική του ηλικία.

2. Παρέα συνομηλίκων (φιλίες): Η παρέα διαμορφώνει τον τρόπο επικοινωνίας, τη σκέψη και τα πρότυπα συμπεριφοράς των ανθρώπων. Η αποδοχή των κανόνων της ομάδας (π.χ. γλωσσικός κώδικας, ντύσιμο, ποδοσφαιρικές προτιμήσεις) αποτελεί στοιχείο που ευνοεί την αίσθηση του ατόμου που ανήκει στην ομάδα

      Δευτερογενείς φορείς, όπως το σχολείο, ο χώρος εργασίας, το κράτος και η Εκκλησία στους οποίους οι σχέσεις μεταξύ των ατόμων (π.χ. δασκάλων-μαθητών, εργοδοτών-εργαζόμενων κτλ.) ρυθμίζονται συνήθως βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών και είναι περισσότερο τυπικές.

 1. Σχολείο: Το εκπαιδευτικό σύστημα μιας χώρας μεταβιβάζει στη νέα γενιά τις κοινές παραδόσεις, αλλά και τη συσσωρευμένη γνώση της κοινωνίας.

2. Θρησκεία: Η θρησκεία αποτελεί έναν κοινωνικό θεσμό που πραγματεύεται τη σχέση των ανθρώπων με το θείο. 3. Μ.Μ.Ε: Η επίδραση των Μ.Μ.Ε αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην κοινωνικότητα του ατόμου. 4. Κράτος: Το κράτος αποτελεί φορέα κοινωνικοποίησης ιδιαίτερα σημαντικό.

 ΘΕΣΜΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ
Κατοχυρώνονται από το νόμο οι εξής:
  Η οικογένεια  Το σχολείο  Το κράτος-οι νόμοι  Η εκκλησία  Το επάγγελμα

 ΜΗ ΘΕΣΜΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ
Δεν είναι νομικά κατοχυρωμένοι οι εξής:
  Οι φιλίες και συναναστροφές (παρέες).
 Το κοινωνικό περιβάλλον με τις αξίες, αντιλήψεις, παραδόσεις.
 Τα Μ.Μ.Ε.
 Η τέχνη και ο αθλητισμός.
 Οι διανοούμενοι.
 Οι σύλλογοι και τα σωματεία.

Θετικές συνέπειες κοινωνικοποίησης
       Με την ένταξη του ανθρώπου σε ομάδες που ο ίδιος επιλέγει σε διάφορα στάδια της ζωής του, καθώς και με την εν γένει κοινωνικοποίησή του στο ευρύτερο κοινωνικό σώμα επιτυγχάνονται τα εξής:
 Το άτομο βρίσκει διέξοδο στην έμφυτη κοινωνικότητά του.

 Ο άνθρωπος αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη ευκολία τα ατομικά του προβλήματα.

 Μέσω της επαφής και της συναναστροφής με άλλα άτομα αφομοιώνει έναν κώδικα ηθικών αξιών, βιώνει την εθνική ετερότητα και αγωνίζεται για το κοινό καλό.

 Η κοινωνική ενσωμάτωση συντελεί στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου, καθώς αυτό παρατηρεί αντιλήψεις, ιδέες και συμπεριφορές που το σημαδεύουν βαθιά, του αφήνει όμως και το περιθώριο να διατηρήσει και να αναπτύξει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του (δεν υφίσταται καθολική αφομοίωση). Το άτομο ολοκληρώνεται πνευματικά (διεύρυνση οριζόντων, κατάκτηση γνώσης), ηθικά (σεβασμός, υπευθυνότητα και αυτογνωσία, επειδή μέσα από τους άλλους αναγνωρίζει την ετερότητά του) και ψυχικά (ικανοποίηση από την αποδοχή, υψηλή αυτοεκτίμηση, σιγουριά και ασφάλεια).

 Ο άνθρωπος αποκτά αυτοπειθαρχία, εφόσον ελέγχει τις ορμές και τα ένστικτά του, η αποδοχή των κανόνων κοινωνικής συμπεριφοράς και συνεπώς η αποφυγή περιθωριοποίησης, ένα πνεύμα συλλογικότητας και ομαδικότητας, αφού το άτομο αγωνίζεται για την υλοποίηση συλλογικών στόχων.

  Το άτομο αποκτά κοινωνική και πολιτική συνείδηση, εφόσον γνωρίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του, μυείται στην αξία της προσφοράς σε επίπεδο επαγγελματικό, πολιτικό και εθνικό, αλλά και της κοινωνικής αναγνώρισης. Ο νέος λοιπόν που εντάσσεται ομαλά στην κοινωνία εμφανίζει τα ακόλουθα γνωρίσματα:

 Προσωπική ταυτότητα (άποψη, αξίες, υγιής προσωπικότητα).

 Κοινωνική ταυτότητα (αντίληψη συλλογικότητας, ομαδικότητας).

 Πολιτική συνείδηση (ενεργός πολίτης).

 Εθνική και διεθνιστική συνείδηση (φιλόπατρις και διεθνιστής). Παθητική- αρνητική κοινωνικοποίηση

Γενεσιουργά αίτια
 Ο τρόπος άσκησης της εξουσίας και τα κοινωνικά αδιέξοδα (πολιτική κρίση, διαφθορά, ανεργία και κοινωνικοί αποκλεισμοί).

 Η παρακμή των ιδανικών, η κρίση των αξιών και η έλλειψη υγιούς προσανατολισμού γκρεμίζει τα σταθερά σημεία αναφοράς και προκαλεί σύγχυση.

 Τα πρότυπα και οι συνθήκες της εποχής (χρηματοθηρία, ατομικισμός, τεχνοκρατισμός, εξειδίκευση), αλλά και ο διαβρωτικός ρόλος των Μ.Μ.Ε.

 Η δυσλειτουργία των φορέων αγωγής (ανεπαρκής αγωγή από την οικογένεια, το σχολείο και την πνευματική ηγεσία).

 Η ατομική ανευθυνότητα και νωχελικότητα.


Χαρακτηριστικά των νέων

 Ο νέος που εντάσσεται στην κοινωνία παθητικά:
 Είναι άβουλο ον, ψιττακίζει.

 Άγεται και φέρεται, διασκεδάζει ανούσια.  Συντηρεί τη διαφθορά και την ανηθικότητα.

 Είναι υλιστής και ατομικιστής.

  Απέχει από τα κοινά, είναι φιλήσυχος και άχρηστος.

 Δεν αντιλαμβάνεται τον ιστορικό του ρόλο και κυρίως την ευθύνη απέναντι στον εαυτό του και την κοινωνία.

 Ο νέος που κοινωνικοποιείται αρνητικά:
 Συμπεριφέρεται επιθετικά και αντικοινωνικά.

 Είναι οπαδός της στείρας αμφισβήτησης.

 Είναι αρνητής των πάντων.

 Είναι εν δυνάμει εγκληματίας, τρομοκράτης, ναρκομανής…

Πέμπτη 18 Νοεμβρίου 2010

Ταμίμ Αλ Μπαργκούτι: «Αν η τρομοκρατία αναφέρεται στη δολοφονία αθώων πολιτών, τότε οι μεγαλύτεροι τρομοκράτες στον κόσμο εκλέγονται δημοκρατικά»

        Μπορεί η ποίηση να είναι «ροκ»; Ναι για τον «πρίγκιπα της ποίησης», όπως τον αποκαλούν στον αραβικό κόσμο, Ταμίμ Αλ Μπαργκούτι. Είναι χιλιάδες εκείνοι που έχουν σταθεί σε μια ουρά, για να ακούσουν τον γνωστό Άραβα ποιητή να απαγγέλει το ποιήμα του «Στην Ιερουσαλήμ».
        Γεννημένος το 1977 ο Ταμίμ Αλ Μπαργκούτι έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Ουγγαρία μαζί με τον εξορισμένο πατέρα του, επίσης αναγνωρισμένο άραβα ποιητή Μουρίντ Αλ Μπαργκούτι και την Αιγύπτια συγγραφέα μητέρα του, Ράντα Ασούρ. Την χρονιά που γεννήθηκε , το 1977, πολλοί Παλαιστίνιοι απελάθηκαν από την Αίγυπτο εξαιτίας της Αιγύπτιο-Ισραηλινής συμφωνίας ειρήνης.
       «Μέσα από αυτή την εμπειρία αισθάνθηκα ότι έπρεπε να αντισταθώ απάναντι σε μια μεγάλη δύναμη η οποία με καταδίωκε επειδή ανήκα σε μια συγκεκριμένη εθνότητα σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή» τονίζει στην συνάντηση μας στο γραφείο του στο Κέντρο Αραβικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Τζορζτάουν της Ουάσινγκτον όπου διδάσκει. «Γιατί επιλέξατε την Αμερική;» τον ρωτάω για την αποφάση του να ζήσει στη χώρα την οποία έχει κατακρίνει. «Η Αμερική έχει χώρο για όλους, για τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, αλλά και για τον Τζορτζ Μπους».

Εκφράζεται η πολιτική μέσα από την ποίηση;

«Ο μοναδικός τρόπος που βρήκα για να αντισταθώ ειρηνικά ήταν μέσα από την ποίηση. Όταν ήμουν πέντε χρονών είχα επισκεφθεί την διαλυμένη από τον πόλεμο πόλη της Βηρυτού, λίγο πριν από την εισβολή του Λιβάνου από τους Ισραηλινούς τον Ιούνιο του 1982. Εκεί διδάχθηκα το γράμμα «noon», το γράμμα «ν». Θυμάμαι αναγνώρισα το γράμμα σε ένα κατάστημα με γλυκά, και την ίδια στιγμή αναγνώρισα ένα τανκ καλυμμένο με ένα πράσινο ύφασμα. Τα γλυκά, το τάνκ και το γράμμα έγιναν ένας στίχος».

Στην Αίγυπτο έχετε θεωρηθεί εχθρός του κράτους.

«To 2003, μετά τον πόλεμο στο Ιράκ, υπήρξαν διαδηλώσεις στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καίρου, έπειτα από τις οποίες μου ζητήθηκε δήθεν ευγενικά να φύγω από τη χώρα. Στα Αραβικά υπάρχουν 77 λέξεις για την αγάπη. Συγκεκριμένα δύο από αυτές έχουν ιδαιίτερο ενδιαφέρον. Η μια είναι “Shawq», σύμφωνα με την οποία η αγάπη είναι βασισμένη στην απουσία του αγαπημένου. Η άλλη είναι η λέξη «Hob», η οποία αναφέρεται στην παρουσία του αγαπημένου. Η Παλαιστίνη ήταν πάντα η μακρινή πατρίδα, ιερή, αλλά απόμακρη, η απουσία της ήταν πάντα πολύ δυνατή, ήταν όμως περισσότερο ένα βίωμα της φαντασίας μας. Αντίθετα η Αίγυπτος ήταν η πατρίδα στην οποία είχα γεννηθεί, και είχα την πολυτέλεια να της είμαι θυμωμένος, να την βαριέμαι, να θέλω και να μπορώ να φύγω. Έγραψα ένα ποίημα. Ο τίτλος τους ποιήματος ήταν «Με ρωτούν αν αγαπάω την Αίγυπτο. Δεν ξέρω».

Ποια είναι η γνώμη σας για την αποτυχία της Αμερικής στο Ιράκ;

«H αδυναμία της Αμερικής στο Ιράκ προστάτευσε τον κόσμο από πολλές ανάλογες επιχειρήσεις εκδημοκρατισμού χωρών. Είχα ρωτήσει κάποτε έναν Αμερικανό πολιτικό αναλύτή ο οποίος προέτρεπε για εισβολή στο Ιράκ, «θέλετε να σκοτώσετε ανθρώπους και να ισχυρίζεσθε ότι τους απελευθερώνετε;». Μου απάντησε «Ναι ακριβώς, αν είναι απαραίτητο θα χρησιμοποιήσουμε πυρηνικά για να επιβάλουμε την δημοκρατία, το κάναμε στην Ιαπωνία και σήμερα ευημερούν. Η Αμερικανική εξωτερική πολιτική είναι αποικιακή. Οι αποικιοκράτες συχνά υποτιμούν την ανθρωπιά των θυμάτων τους, ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιούν την έννοια της ανθρωπιάς ως δικαιολογία για τις αποτρόπαιες πράξεις τους. Το Ισράηλ δημιουργήθηκε σαν ένα ασφαλές καταφύγιο για τους Εβραίους του κόσμου και αποτελεί σήμερα το πιο επικίνδυνο μέρος στον κόσμο για έναν Εβραίο».

Αν ωστόσο η εισβολή είναι στο όνομα του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» είναι δικαιολογημένη κατά τη γνώμη σας;

«Όποτε κάποιος με ρωτάει για την τρομοκρατία του ζητάω να την ορίσει για να την καταδικάσω. Εάν ο ορισμός της έννοιας της τρομοκρατίας αναφέρεται στην δολοφονία αθώων πολιτών, τότε οι μεγαλύτεροι τρομοκράτες στον κόσμο εκλέγονται δημοκρατικά. Οι μοναδικές ατομικές βόμβες, που χρησιμοποιήθηκαν ποτέ, ήταν από μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, εναντίον των Γιαπωνέζων.
Εάν ο Τζορτζ Μπους πραγματικά φοβόνταν τα πυρηνικά όπλα τότε θα έπρεπε να γνωρίζει ότι οι τρομοκράτες τα έχουν στην κατοχή τους από το 1945. Μήπως η τρομοκρατία αφορά μόνο την δολοφονία πολιτών με κακές προθέσεις; Ή μήπως διαφοροποιείται όταν κάποιος σκοτώνει με κακές προθέσεις και όχι με καλές προθέσεις. Ή όταν κάποιος σκοτώνει στοχευμένα ή τυχαία;»

Η ανάγνωση της ποιήσης σας στην Μέση Ανατολή αλλά και σε άλλες χώρες προσελκύει πλήθη ανθρώπων.

«Η ποίηση ήταν ανέκαθεν μια από πιο σημαντικές καλλιτεχνικές εκφράσεις στην Αραβική κουλτούρα. Σε όλες τις εκφάνσεις της, από τη λογοτεχνία στη νομομάθεια, η ποίηση έχει υπάρξει ένα επιστημολογικό αξίωμα το οποίο ξεσκέπαζε την αλήθεια. Τα τελευταία τριάντα ή σαράντα χρόνια υπήρχε μια σχολή στον Αραβικό κόσμο, η οποία έχει μετατρέψει την ποίηση σε μια ελιτιστική τέχνη η οποία δεν είναι κατανοητή για τους περισσότερους ανθρώπους. Η αραβική ελίτ υποστήριζε ότι η απελευθέρωση από την τυραννία απαιτούσε την δική τους γλώσσα. Μέσα στην απομόνωση τους ξέχασαν τον απλό κόσμο αυτόν που υπέφερε και που μιλάει τη γλώσσα του λαού. Αλλά μέσα στα παθήματα του Αραβικού κόσμου, δεν υπάρχει χώρος για ελιτισμό. Η ποίηση είναι η φωτιά του λαού. Ο λαός χειροκροτεί, κάνει παραγγελιές, είναι σαν ροκ συναυλία».

Τι σας ενέπνευσε να γράψετε το ποιήμα «Στην Ιερουσαλήμ»;

«Η Ιερουσαλήμ είναι η απαγορευμένη πόλη. Την στιγμή που μου απαγορεύεις να μπω στα Ιεροσόλυμα, η ίδια η έξωσή μου, μου ανήκει. Είχα την μοναδική ευκαιρία να επισκεφθώ την πόλη πριν από δέκα χρόνια και έγραψα αυτό το ποίημα. Έγινε πολύ δημοφιλές, και παιδιά το απαγγέλουν σε γάμους. Νέοι αλλά και γέροι έρχονται σε απαγγελίες ποιημάτων. Η Ιερουσαλήμ ανήκει σε όλους αυτούς».

Γιατί πιστεύετε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν το Ισραήλ; Πιστεύετε ότι οι εκ νέου προθέσεις τους για ειρήνη είναι αληθινές;

«Θα πρέπει να ρωτήσετε τους ίδιους, αλλά όπως έχω ήδη πει, το κράτος του Ισραήλ είναι μια αποτυχία. Σαν ένας παράδεισος για τους Εβραίους, αποδείχθηκε εξαιρετικά επικίνδυνος. Ως στρατιωτικό κέντρο για τους Αμερικανούς αποδείχθηκε άχρηστο.Η Αμερική αναγκάστηκε να πολεμήσει τους πολέμους της στη Μέση Ανατολή χωρίς την βοήθεια του Ισραήλ. Όσο για το Παλαιστινιακό πρόκειται για θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εάν οι 4 εκατομμύρια πρόσφυγες στους καταυλισμούς της Ιορδανίας και του Λιβάνου αύριο γίνονταν Εβραίοι, θα ήταν ευπρόσδεκτοι να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Έαν οι τρεις εκατομμύρια Παλαιστίνιοι υπό κατοχή σήμερα στη Δυτική Όχθη και στη Γάζα αύριο γίνονταν Εβραίοι θα είχαν το δικαίωμα να ψηφίσουν.

      Πιστεύω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δυο πλευρές: η μια είναι αυτή του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και η άλλη αυτή του Ντόναλντ Ράμσφελντ να χαμογελάει και να δηλώνει ότι δεν κρατάει λογαριασμό των θυμάτων στο Ιράκ. Η Αμερική πρέπει να κάνει την επιλογή της. Δεν μπορεί την ίδια στιγμή που η Χίλαρι Κλίντον συναντάει τον Νετανγιάχου και τον Αμπάς και τους συγχαίρει για την προσπάθειά τους στο δρόμο για την ειρήνη να σκοτώνει αθώους με τηλεκατευθυνόμενες ρουκέτες στο Αφγανιστάν. Πριν από λίγες ημέρες στη Λωρίδα της Γάζας σκοτώθηκαν τρεις Παλαιστίνιοι από τα πυρά ενός ισραηλινού τανκ. Για ποια ειρήνη κάνουμε λόγο;».

Νίνα-Μαρία Πασχαλίδου /www.protagon.gr

Ολυμπισμός

Τετάρτη 17 Νοεμβρίου 2010

Ο θρίαμβος του σύγχρονου κομφορμισμού

       Υπάρχει κάτι αμεσότερο για όσους πιστεύουν ότι ζουν σε μια δημοκρατική κοινωνία, από το να διερωτηθούν σχετικά με το ρόλο που διαδραματίζει ο πολιτισμός στην κοινωνία στην οποία ζουν; Και ειδικά σε μια περίοδο, όπου παρατηρούμε μια άνευ προηγουμένου διάδοση αυτού που ονομάζουμε «πολιτισμό»;
        Για περισσότερο από δύο αιώνες υποστηριζόταν ότι ο ειδικός ρόλος του πολιτισμού σε μια δημοκρατική κοινωνία- σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στις μη δημοκρατικές κοινωνίες- εντοπίζεται στο ότι ο πολιτισμός είναι για όλους και δεν απευθύνεται μόνο σε μια συγκεκριμένη ελίτ. Αυτό σημαίνει ότι ο πολιτισμός πρέπει να είναι στη διάθεση όλων, όχι μόνο «νομικά» (πράγμα που δε συνέβαινε, για παράδειγμα, στην Αίγυπτο των Φαραώ), αλλά επίσης κοινωνιολογικά, με την έννοια της πραγματικής πρόσβασης.
       Ας εξετάσουμε την αμιγώς σύγχρονη περίοδο του δυτικού κόσμου, δηλαδή από τις μεγάλες επαναστάσεις του τέλους του 18ου αιώνα, που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη δημοκρατία με κύριο χαρακτηριστικό την εκκοσμίκευση και την απομάκρυνση από τον χριστιανισμό, ως περίπου το 1950, ενδεικτική χρονολογία από την οποία θεωρώ ότι γεννάται μια νέα κατάσταση. Από τη σκοπιά του δημιουργού μπορούμε να μιλήσουμε για ένα έντονο αίσθημα ελευθερίας και εκπληκτική μέθη που τη συνοδεύει,  όσον αφορά στην εξερεύνηση καινούργιων μορφών γνώσης και  της ελευθερίας να τις δημιουργήσει. Αυτή η ελευθερία είναι συνδεδεμένη με ένα αντικείμενο: είναι κυρίως η αναζήτηση και η αναπαλαίωση ενός νοήματος. Ή, ορθότερα, ο δημιουργός αναζητεί ξεκάθαρα μια νόρμα ένα νέο νόημα. Η σύγχρονη τέχνη, ακόμα και αν δεν ικανοποιεί το «λαϊκό αίσθημα», είναι δημοκρατική και
επομένως απελευθερώνει.

        Το κοινό, από την πλευρά του, συμμετέχει με πληρεξούσιο, δηλαδή μέσω του καλλιτέχνη, σε αυτή την ελευθερία. Ουσιαστικά κυριεύεται από το καινούργιο νόημα του έργου τέχνης  και αυτό διότι, παρά την αδράνεια, τις καθυστερήσεις, τις αντιστάσεις και τις αντιδράσεις, πρόκειται για ένα κοινό που γίνεται το ίδιο δημιουργός. Η πρόσληψη ενός μεγάλου καλλιτεχνικού έργου δεν είναι ποτέ- και δεν μπορεί να είναι ποτέ- μια απλή παθητική αποδοχή, αλλά αποτελεί επίσης συν- δημιουργία. Και οι δυτικές κοινωνίες από το τέλος του 18ου αιώνα ως τα μισά του 20ου αιώνα, υπήρξαν οι ίδιες αυθεντικοί δημιουργοί.
         Σήμερα, επικρατεί άραγε η ίδια κατάσταση; Όσον αφορά στην πραγματική κοινωνική λειτουργία η «λαϊκή εξουσία» αποτελεί προκάλυμμα της εξουσίας των χρημάτων, της τεχνογνωσίας, της γραφειοκρατίας, των πολιτικών κομμάτων, του κράτους και των μέσων ενημέρωσης. Όσον αφορά στο ίδιο το άτομο, παρατηρείται μια νέα αναδίπλωση για την οποία ευθύνεται ο γενικευμένος κομφορμισμός.
         Πρεσβεύω ότι ζούμε στην πιο κομφορμιστική εποχή της σύγχρονης Ιστορίας. Λένε ότι κάθε άτομο είναι «ελεύθερο». Ωστόσο στην πραγματικότητα ο καθένας προσλαμβάνει παθητικά το μοναδικό νόημα που οι θεσμοί και η κοινωνία του προτείνουν και του επιβάλλουν: τον «τηλεκαταναλωτισμό», ήτοι τον ψεύτικο καταναλωτισμό μέσω της τηλεόρασης.

       Θα σταθώ για λίγο στο θέμα της «ευχαρίστησης» του σύγχρονου τηλεκαταναλωτή. Αντίθετα από το θεατή, τον ακροατή ή τον αναγνώστη ενός έργου τέχνης, η συγκεκριμένη αυτή ευχαρίστηση περιλαμβάνει την ελάχιστη μετουσίωση. Πρόκειται για ικανοποίηση που υποκαθίσταται από τους παλμούς που προκαλεί η πράξη της ηδονοβλεψίας, για μια δυσδιάστατη «βιολογική ευχαρίστηση» η οποία συνοδεύεται από τη μέγιστη παθητικότητα. Οτιδήποτε παρουσιάζει η τηλεόραση, «καλό» ή «κακό» αφεαυτού, εκλαμβάνεται παθητικά στο πλαίσιο της αδράνειας και του κομφορμισμού.
        Ο θρίαμβος του ατομικισμού μεταφράζεται γενικά ως «θρίαμβος της δημοκρατίας». Αυτός όμως ο ατομικισμός δεν είναι και δεν μπορεί ποτέ να είναι κενή έννοια, σύμφωνα με την οποία τα άτομα «κάνουν ό,τι θέλουν».

Κ.Καστοριάδη, εφημερίδα το Βήμα 6/4/2007

Τετάρτη 10 Νοεμβρίου 2010

Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα

Η διαφοροποίηση κοστίζει ακριβά!

      Τις προάλλες δημοσιεύτηκε σε μια εφημερίδα μια στατιστική έρευνα σχετικά με τους νέους και τον τρόπο που διασκεδάζουν. Οι 8 στους 10 έδωσαν την ίδια απάντηση. Αυτό το γεγονός είναι ένα είδος μαζοποίησης η οποία είναι πολύ αυξημένη στην εποχή μας για διάφορους λόγους.
        Η μαζοποίηση επηρεάζει κατά μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται οι νέοι. Πολλοί νέοι θεωρούν ως τρόπο διασκέδασης το χορό σε διάφορα νυχτερινά μαγαζιά, μέσα στο σκοτάδι, χωρίς φώτα και χώρο να κινηθούν και να μιλήσουν ή την υπερκατανάλωση ποτών, μέχρι να μην καταλαβαίνουν τι κάνουν. Έτσι, προκύπτουν κατά καιρούς πολλοί βιασμοί κοριτσιών, εξαφανίσεις νέων, αυτοκτονίες.
         Όλα αυτά προκαλούνται όταν η μάζα επηρεάζει καταλυτικά τους νέους και δυστυχώς σ' αυτή την ηλικία είναι πολύ ευκολόπιστοι, χωρίς συγκεκριμένα  κριτήρια επιλογής  σε οποιοδήποτε τομέα. Προσπαθούν συνεχώς να μπουν σε κάποια κοινωνική ομάδα, είτε αυτοί είναι φίλοι ή σωματεία ή οτιδήποτε άλλο. Και πιστεύουν ότι πρέπει να κάνουν τα ίδια ακριβώς πράγματα με αυτούς, χωρίς να έχουν τη δική τους προσωπικότητα και να την υποστηρίζουν. Έτσι, γεμάτοι ανασφάλεια και άγχος για την  κοινωνική αποδοχή από τους υπόλοιπους κάνουν οτιδήποτε, χωρίς να έχουν το κριτήριο της λογικής που κάποιες φορές μπορεί να τους προφυλάσσει  από κινδύνους. Δεν είναι όμως μόνο η έλλειψη λογικής  το πρόβλημα. Είναι γενικότερα η έλλειψη κριτικής ικανότητας, που απουσιάζει από τη σύγχρονη κοινωνία και μόνο  αυτή μπορεί να  τους βοηθήσει να καταλάβουν, ποιο είναι το σωστό και ποιο όχι.


         Επίσης, ένα αίτιο που ενισχύει τη μαζοποίηση είναι τα Μ.Μ.Ε. και το Διαδίκτυο. Τα Μ.Μ.Ε. έχουν κατακλύσει τη ζωή μας με διαφημίσεις, ξένα πρότυπα ζωής και αλλότριους τρόπους σκέψης, που έχουν επηρεάσει πολύ τους ανθρώπους. Ειδικά, οι  νέοι έχουν καταντήσει να είναι όλοι ίδιοι, χωρίς να υπάρχει η διαφορετικότητα ή η αλλαγή που κάνει τη ζωή μας καλύτερη και ομορφότερη. Έχουν καταλήξει να είναι οι μισοί "τρέντι" και οι άλλοι μισοί "emo" και ό,τι μένει αναρχικοί.
          Μπορούμε να πούμε όμως ότι υπάρχουν κάποιες λύσεις που μπορεί να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Όλα ξεκινούν από την οικογένεια και από το σχολείο. Καλό θα είναι το παιδί να μάθει να έχει κριτική ικανότητα, να μάθει να σκέφτεται τι το ωφελεί και τι όχι και να νιώθει ασφάλεια να εκφράσει τη σκέψη του.
       Χρειάζεται να υποστηρίζει την προσωπικότητα του και να λειτουργεί αυτόβουλα. Όλα αυτά μπορούν να επιτευχθούν, όταν από μικρό κοινωνικοποιηθεί  και  μάθει να συμπεριφέρεται μέσα στο κοινωνικό σύνολο, χωρίς όμως ταυτόχρονα να γίνεται  ένα με αυτό.Δυστυχώς, η  μαζοποίηση παίρνει ολοένα και μεγαλύτερες  διαστάσεις, γιατί η διαφοροποίηση δε συμφέρει στους ισχυρούς της γης!

Δευτέρα 8 Νοεμβρίου 2010

Διάγραμμα της έννοιας "Επιστήμη"

      Το μείζον ερώτημα της ανθρωπότητας και η διαχρονική αγωνία της επιστήμης είναι να εξηγηθεί ο σκοπός και το νόημα της ζωής και του θανάτου.
   
     Μέχρις ότου απαντηθούν τέτοια είδους φιλοσοφικά ερωτήματα είναι προτιμότερο να στοχεύεται η ανεύρεση τρόπων βελτίωσης της ποιότητας της καθημερινής ζωής, παρά τα επικίνδυνα ταξίδια με γνώμονα την ανθρώπινη ματαιοδοξία.

 Ορισμός
     Η επιστήμη (< επίσταμαι = γνωρίζω καλά) είναι το σύνολο συστηματικών και επαληθεύσιμων γνώσεων, καθώς και η έρευνα αυστηρώς καθορισμένων πεδίων του επιστητού, με συγκεκριμένες και ορθολογικές μεθόδους, λ.χ. την παρατήρηση, το πείραμα, την υπόθεση, την επαγωγή κ.λ.π.

 Μορφές Επιστημών
  Θετικές και φυσικές επιστήμες: Ασχολούνται με τη μελέτη των φυσικών φαινομένων και των τυπικών συστημάτων, με βάση την παρατήρηση, το πείραμα και τη λογική.
 Κοινωνικές επιστήμες: Ασχολούνται με τη μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και της ανθρώπινης κοινωνίας, στη βάση της παρατήρησης και της λογικής.
  Ανθρωπιστικές επιστήμες: Ασχολούνται με τη διερεύνηση της ανθρώπινης κατάστασης μέσω της λογικής και της τέχνης.
 Εφαρμοσμένες επιστήμες: Ασχολούνται με την πρακτική επίλυση προβλημάτων μέσω συστηματικών μεθοδολογιών και την επιστημονική θεμελίωση των μεθόδων αυτών. Συνήθως αποτελούν εφαρμογή κάποιων θετικών επιστημών, αλλά μπορεί να έχουν και επιρροές από τις κοινωνικές επιστήμες.

Θετικά αποτελέσματα επιστημονικής και τεχνολογικής εξέλιξης
  Αύξηση γνώσεων και προσέγγιση της αλήθειας, με αποτέλεσμα την άνοδο του πνευματικού επιπέδου και την απαλλαγή από προλήψεις, δεισιδαιμονίες και παρωχημένες αντιλήψεις Αποκτώντας γνώση της φυσικής νομοτέλειας, οι φόβοι του ανθρώπου για μυστηριώδεις δυνάμεις, που ελέγχουν και επηρεάζουν τη ζωή του , υποχώρησαν .

 Η άνοδος του πνευματικού επιπέδου βοήθησε στην απαλλαγή από στερεότυπα και προκαταλήψεις και επέτρεψε στον άνθρωπο να γνωρίσει τον εαυτό του και το συνάνθρωπό του. Με νέα αντίληψη της πραγματικότητας, το άτομο αξιοποιεί στο έπακρο τις δυνάμεις του και δημιουργεί πιο αληθινές σχέσεις με τους άλλους.

 Κατακτώντας την αλήθεια ο άνθρωπος αποκτά ψυχική ισορροπία και νιώθει ασφάλεια.

 Εύρεση νέων τρόπων αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου.

 Με την τεχνολογική και επιστημονική ανάπτυξη που συντελέστηκε , ο άνθρωπος νιώθει αναμφίβολα μεγαλύτερη ασφάλεια απέναντι στις φυσικές δυνάμεις , ενώ ατενίζει με αισιοδοξία το μέλλον και εμπιστεύεται τις δυνάμεις του .

 Ο άνθρωπος ωρίμασε ηθικά , διεύρυνε το διάλογο, βελτίωσε τη λειτουργία των θεσμών, διαμόρφωσε μια συγκροτημένη εικόνα για τον κόσμο, απέκτησε γνώσεις για την πολιτική και ενίσχυσε τη δημοκρατία

 Τ α σύγχρονα τεχνολογικά μέσα έχουν δώσει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να καθορίζει τη ζωή του ανεξάρτητα από φυσικούς περιορισμούς και εμπόδια. Στην εποχή μας δεν καθορίζουν πια, ούτε οι κλιματολογικές συνθήκες , ούτε τα φυσικά φαινόμενα τη διαβίωσή του. Η καλλιέργεια της γης και η βιομηχανική παραγωγή τροφοδοτούν τον άνθρωπο και ικανοποιούν τις ανάγκες του. Τα μυστήρια της φύσης αποκαλύπτονται από την επιστημονική έρευνα και δεν προκαλούν πια δέος.

 Λιγόστεψε ο μόχθος του ανθρώπου και αυξήθηκαν τα παραγόμενα αγαθά. Οι μηχανές ξεπερνούν τις μυϊκές ικανότητες του ανθρώπου και υπερτερούν σε αποτελεσματικότητα .Έτσι λοιπόν , η μηχανή, αντικαθιστώντας τον άνθρωπο σε βαριές δουλειές , τον απάλλαξε από τον κόπο και αύξησε την παραγωγικότητα , με αποτέλεσμα τη μείωση του χρόνου παραγωγής και του κόστους των προϊόντων.

 Ο άνθρωπος, στράφηκε προς την εξειδίκευση λόγω της πληθώρας των νέων γνώσεων, υιοθέτησε νέες τεχνικές και μεθόδους που βελτιώνουν την οικονομία και τελειοποίησε τον Η/Υ που συντελεί στην καλύτερη οργάνωση, ταξινόμηση και αρχειοθέτηση της γνώσης.

  Καταπολέμηση των ασθενειών και αύξηση του μέσου όρου ζωής, λόγω της τεχνολογικής προόδου στην ιατρική.

 Εξελίσσονται τα μέσα μεταφοράς, αξιοποιούνται οι φυσικοί πόροι, ικανοποιούνται οι ανάγκες των ατόμων και ανεβαίνει το βιοτικό τους επίπεδο.

  Ταχύτατη ενημέρωση, επικοινωνία και συνεργασία των λαών, ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων, νέα ρεύματα στην τέχνη. Αρνητικά αποτελέσματα επιστημονικής και τεχνολογικής εξέλιξης

  Προσκόλληση στην ειδίκευση και στην πνευματική μονομέρεια, χρησιμοθηρική αντίληψη για τη ζωή, ωφελιμιστικό πνεύμα, προσήλωση στη στείρα τεχνοκρατική γνώση.

 Η παρουσία των τεχνικών μέσων είναι τόσο κυρίαρχη , ώστε γίνεται λόγος για μηχανοποιημένη ζωή. Ο άνθρωπος υποδουλώνεται στην τεχνολογία, που είναι η εφαρμογή της επιστήμης και τυποποιείται.

  Πολιτική εκμετάλλευση της επιστημονικής γνώσης. Η επιστημονική γνώση γίνεται συχνά όπλο χειρισμού της κοινής γνώμης (προπαγάνδα, διαφήμιση), παραβίασης των ατομικών ελευθεριών (επόπτευση ιδιωτικής ζωής) και προσβολής της ανθρώπινης αξιοπρέπειας (ψυχολογικός εξαναγκασμός, βασανιστήρια κ.ά. ). Έτσι ο άνθρωπος μαζοποιείται, φανατίζεται εθνικά, θρησκευτικά ή πολιτικά και στρέφεται σε υποβαθμισμένες επιλογές ζωής.

  Καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος μέσω των αερίων, αποβλήτων και επιστημονικών πειραμάτων, απομύζηση των φυσικών πόρων.

 Παραγκωνισμός και εκτόπιση του ανθρώπου από την εργασία, με αποτέλεσμα τη μείωση των θέσεων εργασίας και την αύξηση της ανεργίας, με δυσάρεστες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Στον ισχυρισμό ότι με την τεχνολογία δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας θα μπορούσε να αντιταχθεί ότι οι εκτοπιζόμενοι από τον αυτοματισμό δεν απορροφούνται πλήρως από τις νέες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται.

 Τρομακτικοί εξοπλισμοί απειλούν ανά πάσα στιγμή την ύπαρξη του ανθρώπου στον πλανήτη.

 Στείρος ανταγωνισμός για τον προσεταιρισμό των αγαθών της επιστήμης και της τεχνολογίας.
Κερδοσκοπική διαχείριση του επιστημονικού πλούτου (κλωνοποίηση). Σημαντικοί κίνδυνοι απορρέουν από την κερδοσκοπική διαχείριση και οικονομική εκμετάλλευση των επιστημονικών ανακαλύψεων στον τομέα της Γενετικής. Για παράδειγμα η εξάπλωση των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων εξασφαλίζει τεράστια κέρδη στις επιχειρήσεις, αλλά εγκυμονεί πιθανούς κινδύνους για την υγεία. Επιπλέον η παραγωγή εμβρύων για «ανθρώπινα ανταλλακτικά» αποτελεί μια χαρακτηριστική ζοφερή πιθανότητα.

 Δημιουργείται άγχος στον άνθρωπο, προκειμένου να “προλάβει” τη ραγδαία επιστημονική ανάπτυξη. Έτσι, παραγκωνίζει άλλες υψηλές αξίες του παρελθόντος, όπως η γλώσσα και η παράδοση.

 Διεύρυνση χάσματος μεταξύ του Βορρά-Νότου. Οι αναπτυγμένες χώρες που ελέγχουν την επιστήμη και την τεχνολογία έχουν τη δύναμη, γιατί δύναμη σήμερα είναι η γνώση, ενώ δε βοηθούν τις τριτοκοσμικές χώρες ν’ ανεβάσουν το επίπεδό τους, επιστημονικά και τεχνολογικά.

 Παρατηρείται πολιτιστική διείσδυση και επεκτατισμός των αναπτυγμένων χωρών που ελέγχουν την τεχνολογία στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, οι οποίες οδηγούνται στην ξενομανία. Μπροστά στο δέλεαρ των υλικών αγαθών και της δόξας που μπορούν να αποκτήσουν οι διάφορες ομάδες επιστημόνων, όπως οι φυσικοί που ασχολούνται με την πυρηνική ενέργεια, οι περιβαλλοντολόγοι, οι προγραμματιστές, οι γενετιστές είναι αναγκαίο να μην επιλέξουν να υπηρετήσουν το χρήμα και να μην καταντήσουν ματαιόδοξοι. Οι ίδιοι, προβαίνοντας σε συνεργασία με τους ασκούντες πολιτική και τους κατέχοντες χρηματικά κεφάλαια ουσιαστικά γίνονται πιόνια στο παιγνίδι των μεγάλων συμφερόντων στο πλαίσιο του οικονομικού ανταγωνισμού των διαφόρων κρατών. Η κοινωνική ευθύνη του επιστήμονα αφορά και τους δύο ρόλους που καλείται να διαδραματίσει ως ειδήμων της επιστήμης και ως πνευματικός άνθρωπος.

 Α. Ως επιστήμονας
1. Στον τομέα της επιστήμης του:
  Άριστη κατάρτιση στο αντικείμενό του και ευρύτερη καλλιέργεια και παιδεία, ώστε να αποφεύγει την πνευματική μονομέρεια.
 Ανανέωση γνώσεων μέσα από αδιάλειπτη ενημέρωση.  Δεκτικότητα στο καινούργιο και αποφυγή δογματισμού και απολυτότητας.
 Χρησιμοποίηση ορθολογικών μεθόδων στο επιστημονικό του έργο.  Πνεύμα αναζήτησης και σπόρος αμφιβολίας ως προς την ορθότητα των γνώσεων.
  Σεβασμός στις κατακτήσεις του παρελθόντος, χωρίς να αισθάνεται δέσμιός τους.  Συνεργασία κι όχι ανταγωνισμός με άλλους επιστήμονες για την επίλυση των σύγχρονων προβλημάτων σε προγράμματα που υπηρετούν την ειρήνη, την ευημερία, την υγεία και την προστασία της φύσης, ώστε η επιστήμη να γίνεται κοινωνικό λειτούργημα. 

2. Στη χρήση των επιστημονικών πορισμάτων:
  Να μην υπηρετεί τον πόλεμο.
 Να μην παραπληροφορεί και να μην παραβιάζει δικαιώματα.
 Να αντιστέκεται στη στράτευση και στο δόγμα «επιστήμη για την επιστήμη».
 Ανάληψη της ευθύνης για την παραγόμενη γνώση. Οφείλει να αναρωτιέται σε ποιον παρέχει τη γνώση, με ποια μέσα την παράγει και για ποιο σκοπό θα χρησιμοποιηθεί.
 Αντίσταση στην κερδοσκοπία, στις οικονομικές πιέσεις, στον τυχοδιωκτισμό και στις σειρήνες της δόξας και της δημοσιότητας. Η εντιμότητα και η συνέπεια λόγων και έργων διακρίνει τον υπεύθυνο επιστήμονα από τον απλό τυχοδιώκτη.
 Διαφώτιση της κοινής γνώμης για τη συνετή χρησιμοποίηση των επιτευγμάτων της επιστήμης, εκλαΐκευση των γνώσεών του, εξήγηση της σημασίας και των κινδύνων που απορρέουν απ΄ αυτά.
  Καθορισμός φραγμών και ορίων στην επιστημονική έρευνα με γνώμονα την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του περιβάλλοντος και της ζωής.
 Να προβλέπει τους σκοπούς που επιδιώκουν να πετύχουν όσοι χρησιμοποιούν τη γνώση του.

Β. Ως πνευματικός άνθρωπος, με μόρφωση, κύρος, ευαισθησία και κοινωνική προβολή έχει ευθύνη :

 Να μορφώνει τον απλό πολίτη και να τον απαλλάσσει από στερεότυπα και προκαταλήψεις.

 Να διαφωτίζει, να ευαισθητοποιεί και να αφυπνίζει το λαό, δίνοντας διέξοδο στα προβλήματά του.

  Να στέκεται κριτικά έναντι κάθε εξουσίας και να είναι θεματοφύλακας των ανθρώπινων δικαιωμάτων, καταγγέλλοντας κάθε παραβίαση αυτών.

 Να αγωνίζεται για την ειρήνη και την ισότητα.

 Να στρέφει τον κόσμο στη σωστή ψυχαγωγία και να τον απεγκλωβίζει από τον καταναλωτισμό και τη μονομέρεια.

 Να μάχεται για την επικράτηση του ανθρωπισμού, της δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και για τη διαφύλαξη της εθνικής ταυτότητας.

 Εγγενή εφόδια του επιστήμονα
       Επειδή η επιστήμη αναπτύσσεται αλματωδώς, απαιτείται πρωτίστως κατάρτιση και παρακολούθηση των εξελίξεων, γιατί ο επιστήμονας δεν μπορεί να επαφίεται μόνο στις πανεπιστημιακές του σπουδές. Εκείνο όμως που πρέπει να συνειδητοποιήσει ο ίδιος είναι ότι προορισμός του στη ζωή δεν είναι μόνο το εργαστήριο, αλλά και η ενεργή συμμετοχή του στα προβλήματα του κόσμου.

 Τα εφόδια που πρέπει να διαθέτει είναι τα εξής:
 Χρειάζεται να έχει ανθρωπιστικό πνεύμα, για να υπηρετήσει τον άνθρωπο με δράσεις, που δικαιώνουν την αποστολή του στη ζωή κι όχι να δικαιώνει το δόγμα «επιστήμη για την επιστήμη».
  Κριτική ματιά και ανήσυχο πνεύμα, για να ξεχωρίζει το αληθές από το αληθοφανές, ώστε να προχωρά σε νέες κατακτήσεις και να μην εφησυχάζει στην αυθεντία.
 Εντιμότητα και αξιοπρέπεια, για να μην υπηρετεί συμφέροντα και να μην εγκλωβίζεται στην ανθρώπινη ματαιοδοξία (καριέρα, χρήματα).
 Ψυχική καλλιέργεια, δηλαδή ευγένεια, θάρρος και τόλμη.
 Πνεύμα συνεργασίας με τους άλλους επιστήμονες και διάθεση κοινωνικής προσφοράς στην κοινή γνώμη.
 Λόγο υπεύθυνο, αρθρωμένο και τεκμηριωμένο, για να πείθει τον κόσμο.
 Συνέπεια λόγων και έργων, γιατί μόνον έτσι θα κερδίσει την εμπιστοσύνη των ανθρώπων.
 Υψηλή αίσθηση καθήκοντος, ως απαραίτητο εφόδιο στον αγώνα για το κοινό καλό μέσα από την επιστήμη του. Πώς μπορεί η επιστήμη να τεθεί στην υπηρεσία του ανθρώπου;

 Πολιτεία
  Να προβάλει άρνηση στη χρηματοδότηση επιζήμιων επιστημονικών ερευνών που οδηγούν στην εξόντωση του ανθρωπίνου είδους. Να πατάξει την εμπορευματοποίηση της επιστημονικής γνώσης.
 Να στηρίζει χρηματικά έρευνες για την ίαση ασθενειών (π.χ. ο καρκίνος), για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης.
 Να δημιουργήσει νόμους που καθορίζουν το είδος των επιστημονικών προγραμμάτων τα οποία πρέπει να διεξάγονται για το καλό της ανθρωπότητας.  Να σέβεται την προσωπικότητα του επιστήμονα, να στηρίζει το έργο του και να αποφεύγει την εκμετάλλευση της επιστημονικής του κατάρτισης στο πλαίσιο του ανταγωνισμού των κρατών.

 ΜΜΕ
  Με την προβολή ποιοτικών εκπομπών στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο μπορούν να στρέψουν τους νέους σε νέες πνευματικές αναζητήσεις. Αντιθέτως, η προσφορά ανούσιας τηλεοπτικής διασκέδασης ή ρηχών ραδιοφωνικών προγραμμάτων (πχ μουσικές εκπομπές, αθλητικές εκπομπές), που μεταδίδονται από άπειρους δημοσιογράφους αποχαυνώνουν τη νεολαία. Φορείς αγωγής – νέοι

 Ανθρωπιστική παιδεία και μετάγγιση αξιών από την οικογένεια και το σχολείο.  Αγωνιστική δράση με ρεαλισμό, γνώση και ιδεαλισμό.

 Πολίτες
  Αυτογνωσία, ανάληψη ευθύνης, ενημέρωση, ετοιμότητα, πνευματικές ενασχολήσεις.

 Γόνιμη αμφιβολία, κριτική επεξεργασία των ερεθισμάτων.

 Αγωνιστική δράση, στήριξη κινημάτων για άσκηση πίεσης στους ιθύνοντες.

       Ένας επιστήμονας είναι υπεύθυνος για τις ανακαλύψεις του; Ασφαλώς, η ευθύνη του επιστήμονα είναι μεγάλη. Αν ανακαλύψει κάτι που μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα θα πρέπει, αν θέλει, να το θέσει υπόψη της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, αλλά ταυτόχρονα, είτε να βρει το αντίδοτο, είτε να εξαφανίσει την ανακάλυψή του. Ο επιστήμονας δεν είναι κάποιο μυθικό ον που υπάρχει μακριά από τον άλλον κόσμο, είναι κομμάτι του πληθυσμού του πλανήτη. Δεν μπορεί λοιπόν να συμπεριφέρεται αλαζονικά απέναντι στη ζωή. Πρέπει να είσαι ανθρωπιστής για να είσαι καλός επιστήμονας. Δεν μπορώ να καταλάβω πώς κοιμούνται το βράδυ οι άνθρωποι που εργάζονται στη βιομηχανία των όπλων.

     Δυστυχώς, επειδή αυτά τα πράγματα είναι απόρρητα, οι άνθρωποι αυτοί συχνά είναι αόρατοι. Όμως, εκτός από αυτούς που ασχολούνται με τόσο καταστροφικά προγράμματα, υπάρχουν και οι άλλοι που αποκρύπτουν πράγματα ή μειώνουν την αξία ενός γεγονότος, όπως έγινε στο Τσερνομπίλ. Αν δεν μετρούσαν τη ραδιενέργεια, οι Σουηδοί και οι Φιλανδοί, δεν θα το είχε πάρει χαμπάρι κανείς. Επιστήμονες για να κάνουν τη «βρώμικη δουλειά» βρίσκει κανείς πάντα στην πιάτσα. Όλα τα καθεστώτα και όλες οι χώρες έχουν τέτοιους επιστήμονες - ακόμη και ο ΟΗΕ. Έχω βρεθεί σε τραπέζι που κάποιος, πολύ γνωστός, είπε ότι δεν μπορούμε να το ανακοινώσουμε αυτό, (είχε βρει κάτι) γιατί δεν θέλουμε να στενοχωρηθεί καμία χώρα-μέλος του ΟΗΕ. Αυτό τα λέει όλα.

 Απόσπασμα από συνέντευξη του Χρήστου Ζερεφού, καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών

Οικονομική κρίση

Ορισμός
      Οικονομία είναι το σύνολο των δραστηριοτήτων, των θεσμών και των μέσων που σχετίζονται με την παραγωγή, την κατανάλωση και γενικότερα με την ικανοποίηση των βιοτικών αναγκών που έχουν οι άνθρωποι. Αν κάτι από τα παραπάνω δεν λειτουργήσει σωστά παραμονεύει ο κίνδυνος της χρεοκοπίας, επέρχεται οικονομική κρίση.

      Οικονομική κρίση μπορεί να επέλθει σε όλους τους τομείς της οικονομίας, της οποίας οι δραστηριότητες για την παραγωγή αγαθών μπορούν να διακριθούν σε τρεις τομείς:

-Στον πρωτογενή τομέα στον οποίο ανήκουν τα αγαθά που προέρχονται από τη φύση χωρίς παραπέρα επεξεργασία όπως φρούτα, ξυλεία, βαμβάκι, μεταλλεύματα, αργό πετρέλαιο κ.ά.
-Στο δευτερογενή τομέα στον οποίο ανήκουν τα προϊόντα που παράγονται μετά από επεξεργασία των προϊόντων του πρωτογενούς τομέα, όπως τρόφιμα, ρούχα, εργαλεία κ.ά.
-Στον τριτογενή τομέα ο οποίος δεν ασχολείται με την παραγωγή υλικών αγαθών αλλά με τον τομέα των υπηρεσιών. Περιλαμβάνει, δηλαδή, όλους τους κλάδους που είναι απαραίτητοι, για να διευκολυνθεί η παραγωγή και να φτάσουν τα προϊόντα των δύο άλλων τομέων στον καταναλωτή, όπως τράπεζες, δημόσιες υπηρεσίες, μεταφορές, τηλεπικοινωνίες, εμπόριο.

 Αίτια της οικονομικής κρίσης
  Μη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού από τις ελληνικές επιχειρήσεις λόγω της απουσίας μεγάλων παραγωγικών μονάδων στην Ελλάδα και εξαιτίας της κοντόφθαλμης οπτικής των Ελλήνων επιχειρηματιών.

 Χρήση παλιών μεθόδων οργάνωσης της παραγωγής και στασιμότητα των τεχνικών μέσων λόγω της απουσίας κεφαλαίων και της απουσίας μακροπρόθεσμου σχεδιασμού.

 Μη εκμετάλλευση των φυσικών πλουτοπαραγωγικών πηγών.

 ΄Ελλειψη προγραμματισμού στη δημόσια διοίκηση και κακώς οργανωμένες υπηρεσίες.

 ΄Ελλειψη κεφαλαίων για επέκταση της παραγωγής και αποθάρρυνση λόγω της γραφειοκρατίας των επενδυτών

  Αύξηση του κόστους παραγωγής των προϊόντων.

 ΄Ελλειψη έργων υποδομής και απουσία κινήτρων για αποκέντρωση.

 Άδικη κατανομή του πλούτου και των οικονομικών υποχρεώσεων των πολιτών (εργασιακός πόλεμος ανάμεσα σε εργοδότες και εργαζομένους).

 ΄Ελλειψη ανθρωπιστικής παιδείας , επιφανειακή εκπαίδευση και μαζοποιημένη σκέψη στο ελληνικό σχολείο.

 Κακή αξιοποίηση του τουρισμού.

 Κακή διαχείριση των κοινών από την κυβέρνηση και τα κόμματα.


 Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης
  Δεν ικανοποιούνται καθόλου οι βιοτικές ανάγκες των πολιτών, δεν υπάρχει ευημερία.

 Παρακμή της παιδείας, της έρευνας και της επιστήμης.

 Παρακμή των τεχνών και των γραμμάτων, απουσία ή υπερβολική ψυχαγωγία.

 ΄Ελλειψη κοινωνικής πρόνοιας και περίθαλψης, με αποτέλεσμα οι πολίτες να νιώθουν ανασφαλείς και απαισιόδοξοι για το μέλλον τους.

 Παρατηρούνται κοινωνικές εντάσεις και συγκρούσεις, πολιτική αστάθεια.

 Κράτος εξαρτημένο, ανίσχυρο και ανυπόληπτο από τη διεθνή κοινότητα. Τρόποι αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης

  Αξιοποίηση των ικανοτήτων του παιδιού σε ένα σχολείο σύγχρονο, που παρέχει ανθρωπιστική παιδεία , ουσιαστική εκπαίδευση και διαμορφώνει ελεύθερους ανθρώπους με διευρυμένους ορίζοντες.

 Εξέλιξη των τεχνικών μέσων και χρήση νέων μεθόδων οργάνωσης της παραγωγής.

  Εκμετάλλευση των φυσικών πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας και εύρεση κεφαλαίων για τη βελτίωση της παραγωγής.

  Χρήση σωστού προγραμματισμού και μακροπρόθεσμης πολιτικής από την κυβέρνηση και σωστά οργανωμένες δημόσιες υπηρεσίες.

  Μείωση του κόστους παραγωγής των προϊόντων και πάταξη της κερδοσκοπίας από μέρους διαφημιστών και επιχειρηματιών.

 ΄Εργα υποδομής και εκσυγχρονισμός των θεσμών.  Δίκαιη κατανομή του πλούτου και πάταξη της φοροδιαφυγής.

  Κατάλληλη αξιοποίηση του τουρισμού.

  Καλή διαχείριση των οικονομικών του κράτους από μέρους του κράτους και των κομμάτων.

         Η παρούσα οικονομική κρίση αποτελεί αναμφισβήτητα μια δομική κρίση του μοντέλου ανάπτυξης των δυτικών κοινωνιών, η οποία εκφράζεται με μεγάλη ένταση στο κέντρο της Αυτοκρατορίας – τις ΗΠΑ. Η συγκέντρωση οικονομικής ισχύος σε συνδυασμό με το κυρίαρχο ενεργειακό μοντέλο δημιούργησε μεγα-κατασκευές: μεγάλες πόλεις, ουρανοξύστες, τεράστια εμπορικά κέντρα. Είναι αυτές οι μεγα-κατασκευές που επηρεάζονται κατ’ αρχήν και κυρίως από την οικονομική κρίση. Είναι αυτές που αποτελούν ευάλωτους στόχους σε εξωτερικές απειλές –όπως π.χ. στην 11η του Σεπτέμβρη–, ενώ κινδυνεύουν άμεσα από τις επιπτώσεις της οικολογικής κρίσης. 

        Διαπιστώνουμε ότι εν μιά νυκτί κολοσσοί του «δυτικού οικονομικού θαύματος» (πανίσχυρες τράπεζες, ασφαλιστικοί οργανισμοί, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα) καταρρέουν σαν τραπουλόχαρτα, οδηγώντας χιλιάδες ανθρώπους στην απόγνωση και στην ανεργία. Χαρακτηριστικότερη όλων η εικόνα του 47χρονου «γιάπη» στην Αγγλία που έπεσε στο κενό από ουρανοξύστη μετά την απώλεια 70 εκατ. € σε μία νύχτα! Και αυτό φαίνεται πως είναι μόνο η αρχή, αφού αναμένεται το πλήγμα να μεταφερθεί στην πραγματική οικονομία, με τεράστιες κοινωνικές συνέπειες.

      Μόνο στην Αγγλία υπολογίζεται ότι ο αριθμός των ανέργων που θα προστεθεί μέσα στο 2009 θα αγγίξει τα 2 εκατ. άτομα! Μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες και πολυεθνικές της Ευρώπης προετοιμάζονται για μαζικές απολύσεις, προδιαγράφοντας κοινωνικές εκρήξεις στις δυτικές κοινωνίες πολύ σύντομα. Η μη ύπαρξη ανάλογων –τηρουμένων των αναλογιών– μεγα-συστημάτων στη χώρα μας αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα αποτροπής εκδήλωσης συμπτωμάτων ανάλογης έντασης.

     Η γεωπολιτική μας θέση μεταξύ Δύσης και Ανατολής επιτρέπει την ενίσχυση της πραγματικής μας οικονομίας με την ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων με τα Βαλκάνια, τη Ρωσία και εν γένει την Ανατολή, συμβάλλοντας εν πολλοίς στην αλλαγή προσανατολισμού των οικονομικών σχέσεων και τη σταδιακή απεξάρτησή μας από την καταρρέουσα Δύση.

1. Aυτοκτονικές πολιτικές…
         Παρόλ’ αυτά, η κρίση γίνεται σταδιακά όλο και πιο εμφανής στα μεσαία και στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα της χώρας. Η εμμονή του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης στη νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική βαθαίνει όλο και πιο πολύ την παρασιτική εξάρτηση της χώρας από τα δυτικά κέντρα οικονομικής ισχύος. Ο περιορισμός του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, σε συνδυασμό με τις ιδιωτικοποιήσεις –ξεπούλημα των επιχειρήσεων δημοσίου συμφέροντος– και τις φορολογικές ελαφρύνσεις των ανώτερων εισοδηματικών στρωμάτων που προωθεί η κυβέρνηση με την κατάθεση του προϋπολογισμού του 2009, τη φέρνει σε πλήρη αναντιστοιχία ακόμα και με τις επιβεβλημένες συνταγές κρατικοποιήσεων που προωθούν οι δυτικές κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης.

      Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ίδιου του Δ.Ν.Τ., ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας θα υποχωρήσει στο 2%, ενώ η επίσημη ανεργία θα ανέβει από το 7,7% στο 8,3%, προσθέτοντας πάνω από 50 χιλ. ανέργους την αμέσως επόμενη περίοδο. Η υψηλότερη ανεργία θα εκδηλωθεί στους τομείς της οικονομίας που είναι άμεσα προσδεμένοι με το δυτικό οικονομικό σύστημα: χρηματο-πιστωτικές τράπεζες, τουρισμός, κατασκευές.

      Άμεσα πληγωμένοι θα είναι οι νεο-εισερχόμενοι στην αγορά εργασίας και οι ανειδίκευτοι εργάτες, αφού αυτοί αποτελούν πάντα τα πρώτα θύματα των απολύσεων. Ειδικότερα, στον τομέα των κατασκευών σημαντικό πλήγμα αναμένεται να δεχτούν οι οικονομικοί μετανάστες –που είναι οι μόνοι σχεδόν εργαζόμενοι στον κλάδο της οικοδομής–, γεγονός που αναμένεται να εντείνει τις κοινωνικές συγκρούσεις, οι οποίες και ενδέχεται να λάβουν πολιτιστική ή εθνοτική έκφραση.

        Ο τραπεζικός και χρηματοπιστωτικός τομέας αποτελεί την πηγή της κρίσης. Ήδη το Χρηματιστήριο Αθηνών έφτασε σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο, αφού ο Γενικός Δείκτης Τιμών έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων χρόνων, αγγίζοντας τις 1.700 μονάδες! Θεωρείται αναπόφευκτη η άνοδος του κόστους του χρήματος, που θα επιβαρύνει χιλιάδες δανειολήπτες, οι οποίοι θα κληθούν να πληρώσουν πολύ ακριβά το όνειρό τους για κατοικία, αυτοκίνητα και λοιπά καταναλωτικά αγαθά.

       Μέσα σ’ αυτή τη δίνη, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, πιστές στην αποστολή τους για στήριξη των αφεντικών τους, ανήγγειλαν πακέτο 1,3 δισ. ευρώ για τη σωτηρία των τραπεζών! Στο ίδιο μήκος κύματος και η ελληνική κυβέρνηση, με πακέτο 28 δισ. ευρώ, έρχεται να υποστηρίξει τους τραπεζίτες, που όλη την προηγούμενη περίοδο δήλωναν τεράστια κέρδη προερχόμενα από τη ληστρική υπερ-εκμετάλλευση των λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων. Πρόκειται για ένα πακέτο που θα το σηκώσουν στις πλάτες τους πάλι αυτοί που ήταν τα θύματα της εκμετάλλευσης, δηλαδή οι Έλληνες φορολογούμενοι –μισθωτοί, συνταξιούχοι– και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

     Αντί ν’ ακούσουμε μέτρα προστασίας των μικρών δανειοληπτών προκειμένου να μην οδηγηθούν σε συνθήκες γενικευμένης κατάρρευσης, κι ενώ το «ταμείο της φτώχειας» μόλις και μετά βίας φτάνει τα 100 εκατ. ευρώ, χωρίς ακόμα να έχει ενεργοποιηθεί, η κυβέρνηση φέρνει με τη μορφή του κατεπείγοντος το νομοσχέδιο για το πακέτο των τραπεζών επικαλούμενη εθνικό συμφέρον! Αν όντως το τραπεζικό σύστημα είναι ευάλωτο μετά από τόση απομύζηση και τα ασφαλιστικά ταμεία χάσουν 4 δισ. ευρώ από τις μετοχές τους, το μόνο μέτρο που πρέπει να ληφθεί είναι: εθνικοποιήσεις –οι οποίες θα μας στοίχιζαν πολύ λιγότερο– και απονομή ποινικών ευθυνών στους διοικητές και τα εγχώρια golden boys των τραπεζών, του χρηματιστηρίου και των ασφαλιστικών Ταμείων, καθώς και σ’ εκείνους τους πολιτικούς που τους διόρισαν.

     Όσο για το εθνικό συμφέρον αυτό θα ήταν η εφαρμογή ενός προγράμματος εγγυημένου εισοδήματος και κάλυψης των βασικών αναγκών –στέγης, τροφής, υγειονομικής περίθαλψης, παιδείας κ.λπ.– για όλους τους πολίτες, με αναδιανομή του πλούτου μέσω της ριζικής αλλαγής του φορολογικού συστήματος. Αλήθεια, γιατί όλα αυτά τα χρόνια δεν υπήρχε καμία φορολογική επιβάρυνση στην ανεξέλεγκτη μεταφορά αμύθητων ποσών στα διεθνή χρηματιστήρια, και στον προκλητικό πλουτισμό που αυτές δημιουργούσαν;

      Είναι ανάγκη επίσης να ανοίξει η συζήτηση για ένα νέο μοντέλο αποταμίευσης –και αντιστροφής του καταναλωτικού προτύπου–, με ανάδειξη παραδειγμάτων τοπικών ταμείων αλληλεγγύης, ηθικών τραπεζών, εναλλακτικών πιστωτικών ιδρυμάτων που υπόκεινται στον κοινωνικό έλεγχο. Ζητούμε μορφές πιστώσεων, δηλαδή, που να στηρίζουν οργανικά την τοπική ανάπτυξη και να παρέχουν την τεχνογνωσία και την οικονομική στήριξη παραγωγικών πρωτοβουλιών σε τοπική κλίμακα, και όχι τα προκλητικά υπερκέρδη των τραπεζιτών. Στον τομέα του τουρισμού, η μείωση των τουριστών από την Ευρώπη και την Αμερική, ενώ βαίνει μειούμενη τα τελευταία χρόνια, αναμένεται να οδηγηθεί σε πλήρη καθίζηση λόγω της μείωσης των εισοδημάτων των μεσοστρωμάτων στις χώρες αυτές. Σημαντικό αντιστάθμισμα αποτελεί η αύξηση των τουριστών από χώρες των Βαλκανίων και της Ρωσίας.

 2. Το τέλος του παρασιτισμού;
         Η εκδήλωση της κρίσης στον τομέα του τουρισμού μάς οδηγεί αναπόφευκτα στο τέλος της τουριστικής μονοκαλλιέργειας, που αποτέλεσε το μοναδικό όραμα ανάπτυξης της εγχώριας ελίτ για τη χώρα. Σήμερα απαιτείται άμεσα υπέρβαση του μοντέλου του μαζικού τουρισμού, που κατέστρεψε το οικολογικό και πολιτιστικό απόθεμα της χώρας μόλις σε 20 χρόνια, οδηγώντας σε μια οργιώδη κατανάλωση εισαγόμενων ως επί το πλείστον προϊόντων. Είναι προφανής η ανάγκη επιστροφής σ’ ένα μοντέλο τουρισμού που να βασίζεται περισσότερο στην περιήγηση και στην επίσκεψη, με σκοπό την ουσιαστική αλληλεπίδραση του επισκέπτη με το φυσικό και πολιτιστικό τοπίο του κάθε τόπου. 

        Ανάλογες απολύσεις προβλέπονται και στον τομέα των κατασκευών λόγω της μειωμένης ζήτησης τόσο από την εγχώρια όσο και από τη δυτική αγορά ακινήτων και γης, γεγονός που συνδέεται άμεσα με την άνοδο των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων. Η μείωση των υψηλών τιμών των ακινήτων με δημιουργία πλαφόν απαιτεί πολιτική παρέμβαση στον τομέα της κτηματαγοράς και των ακινήτων. Όμως, κάτι τέτοιο συνδέεται άμεσα με το υδροκέφαλο μοντέλο αστικής ανάπτυξης, που εκτίναξε τις τιμές της γης και των ακινήτων στο λεκανοπέδιο κυρίως της Αττικής λόγω της αυξημένης ζήτησης. Είναι προφανές πως, πέραν των επιπτώσεων της τρέχουσας οικονομικής κρίσης, που συνδέεται άμεσα με τη διαπλοκή των στεγαστικών προγραμμάτων με το χρηματοπιστωτικό σύστημα, η αναγκαία μείωση της τιμής των ακινήτων στη χώρα μας θα έπρεπε να συνδεθεί μ’ ένα γενναίο πρόγραμμα αποκέντρωσης της Αθήνας, αλλά και με επαναπροσδιορισμό του μοντέλου της αγοράς ακινήτων στην κατεύθυνση συνεταιριστικών προγραμμάτων λαϊκής κατοικίας. 
       
      Ο περιορισμός της κατανάλωσης, που θα προκύψει αναπόφευκτα κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, θα πρέπει να αποτελέσει βασική πρόκληση για το πέρασμα σ’ ένα πιο εξισωτικό και λιγότερο ενεργειοβόρο μοντέλο ανάπτυξης, που θα δίνει έμφαση στην τοπική παραγωγή και κατανάλωση, στην κατεύθυνση της απο-παγκοσμιοποίησης. Το μοντέλο αυτό είναι το μόνο που μπορεί να αμβλύνει τις κοινωνικές επιπτώσεις της δομικής κρίσης που διερχόμαστε αλλά και τους γεωπολιτικούς κλυδωνισμούς που υφίσταται ο ενδιάμεσος χώρος που βρισκόμαστε, όταν το παγκόσμιο οικονομικό κέντρο μετατίθεται στην Ανατολή για πρώτη φορά μετά από 800 περίπου χρόνια κυριαρχίας της Δύσης.

 Νίκος Ντάσιος

Κυριακή 7 Νοεμβρίου 2010

Διάγραμμα της έννοιας "Τρομοκρατία"

       Σύμφωνα με τον Krueger, όπου υπάρχει πλήρης έλλειψη πολιτικών ελευθεριών δεν υπάρχει κίνδυνος τρομοκρατίας, γιατί στις χώρες αυτές, όπου ακόμα και η σκέψη σε στέλνει φυλακή, είναι αδύνατον να οργανωθεί τρομοκρατική οργάνωση.    
      Στις χώρες με πλήρη πολιτική ελευθερία η τρομοκρατία δεν χρειάζεται, αφού οι πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές γίνονται γρήγορα. Επομένως, εκεί όπου η τρομοκρατία ανθεί είναι στις χώρες, όπου υπάρχουν λίγες πολιτικές ελευθερίες, διότι οι κυβερνήσεις αυτών των χωρών δεν είναι αρκετά δικτατορικές, για να τσακίσουν τρομοκρατικές οργανώσεις, αλλά ούτε αρκετά φιλελεύθερες, ώστε να συμβούν γρήγορα πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές. 

ΟΡΙΣΜΟΣ
         Γενικά, η τρομοκρατία (terrorism), αν και δεν υπάρχει διεθνώς συμφωνημένος ορισμός, αποτελεί τη “συστηματική” χρήση ή την απειλή χρήσης βίας, ως αντίδραση ή άσκηση πίεσης από οργανωμένες ομάδες με πολιτικά, θρησκευτικά ή άλλα ιδεολογικά κίνητρα εναντίον ατόμων, ομάδων ή περιουσιών, με απώτερο στόχο τις κυβερνήσεις από τις οποίες προσδοκούν κάποια πολιτικά οφέλη, αλλά όχι την κατάληψη εδάφους. Η τρομοκρατία έχει χρησιμοποιηθεί ακόμη και από τις μυστικές υπηρεσίες των κυβερνήσεων.
         Βασικά χαρακτηριστικά της τρομοκρατίας είναι η ανωνυμία και η μυστικότητα των μελών τους, όχι όμως και των οργανώσεων. Τα τρομοκρατικά πλήγματα (δολοφονίες, βομβιστικές ενέργειες, αεροπειρατείες, απαγωγές), γενικά προκαλούν πανικό και αποδιοργάνωση. Τις περισσότερες φορές πλήττουν ακόμη και τον άμαχο πληθυσμό, δηλαδή προκαλούν τον τραυματισμό ή το θάνατο αθώων πολιτών. Ιστορικά, τρομοκρατικές πράξεις αποδόθηκαν για πρώτη φορά στους Ασασίνους, οπαδούς της ισμαηλιτικής αίρεσης Νιζάρι, παρακλάδι μίας πολιτικο-θρησκευτικής ισλαμικής αίρεσης στη Μέση Ανατολή του 11ου-13ου αιώνα , την εποχή δηλαδή, που δρούσαν οι Ναΐτες ιππότες.

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
         Μόνο μέσα στον 20ο αιώνα μέχρι σήμερα, έχουμε δεκάδες τρομοκρατικές ενέργειες εναντίον του παγκόσμιου καπιταλισμού και ανάλογη αντοχή των χρηματιστηριακών αγορών:
  16 Σεπτεμβρίου 1920, τρομοκράτες τοποθέτησαν εκρηκτικό μηχανισμό στη Wall Street, στα γραφεία της J.P. Morgan, προκαλώντας το θάνατο 40 επενδυτών.
 1972, Μόναχο, τρομοκράτες χτύπησαν τους Ολυμπιακούς αγώνες (Σφαγή του Μονάχου).
 1985, Ακίλε Λάουρο.
 1988, χτύπημα της πτήσης PanAm 103, στη Σκωτία (Lockerbie).
 1993, βόμβα στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου.
 1995, χτύπημα στην Οκλαχόμα, από τον Timothy McVeigh.
 1996, χτύπημα στην Ολυμπιάδα της Ατλάντα.
 1998, Κένυα, Τανζανία, Κωνσταντινούπολη, Καζαμπλάνκα.
  11 Σεπτεμβρίου 2001, επιθέσεις στους δίδυμους πύργους της Αμερικής.
  2002, Μπαλί, Ινδονησία
 2003, Κωνσταντινούπολη
 2004, Μαδρίτη.
 2005, Λονδίνο, Μπαλί

ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
 Τρομοκρατία στην Ελλάδα ασκήθηκε, κυρίως μετά τη μεταπολίτευση, από διάφορες οργανώσεις στα πρότυπα των αντίστοιχων γερμανικών ομάδων (Φράξια, Κόκκινος Στρατός κ.α.) ή των ιταλικών Ερυθρών Ταξιαρχιών της δεκαετίας του '70.

  Η κυριότερη από τις εγχώριες αυτές οργανώσεις ήταν η Επαναστατική Οργάνωση 17 Νοέμβρη, της οποίας η δράση εκτάθηκε από το 1975 έως την εξάρθρωσή της το 2002. Η οργάνωση βαρύνεται με σειρά δολοφονικών ενεργειών, τοποθετήσεων εκρηκτικών μηχανισμών σε δημόσια κτίρια, ληστειών σε υποκαταστήματα τραπεζών, κλοπών στρατιωτικού υλικού, δολιοφθορών και επιθέσεων σε αστυνομικά τμήματα. Στο ύφος των ανακοινώσεων που εξέδιδαν τα μέλη της ήταν εμφανής η προσπάθεια πρόταξης ενός ιδεολογικού «μανδύα», με τον οποίο επιχειρούσαν να δώσουν πολιτική χροιά στις ενέργειές τους. Ο ίδιος αυτός μανδύας, ωστόσο, αδυνατεί να εξηγήσει τις δολοφονίες κάποιων εντελώς αθώων πολιτών, όπως η περίπτωση του νεαρού Αξαρλιάν το 1992 ακόμη και εάν κάτι τέτοιο θα μπορούσε από κάποιους να θεωρηθεί σαν "παράπλευρη απώλεια".

  Άλλες σημαντικές, ως προς τη δράση τους, τρομοκρατικές οργανώσεις ήταν ο Επαναστατικός Λαϊκός Αγώνας (που έδρασε την περίοδο 1975-1995 και επίσης εξαρθρώθηκε), η Αντικρατική Πάλη, καθώς και οι πρόσφατα εμφανισθείσες Επαναστατικός Αγώνας, Σέχτα Επαναστατών, Συνωμοσία των Πυρήνων της Φωτιάς κ.α.

 Την Παρασκευή 9 Απριλίου του 2010 συνελήφθησαν από την αστυνομία οι Νίκος Μαζιώτης, Παναγιώτα Ρούπα, Βαγγέλης Σταθόπουλος, Χριστόφορος Κορτέσης, Σαράντης Νικητόπουλος και Κωνσταντίνος Γουρνάς, ως ύποπτοι για συμμετοχή στην οργάνωση "Επαναστατικός Αγώνας". Κατά την προσαγωγή τους στον Εισαγγελέα, άπαντες αρνήθηκαν την κατηγορία, ενώ ο Μαζιώτης και η σύζυγός του Ρούπα, οι οποίοι φέρονται ως "επικεφαλής", δεν συναίνεσαν καν στη διαδικασία, δηλώνοντας ότι δεν την αναγνωρίζουν. Λίγες μέρες μετά οι Μαζιώτης, Ρούπα, Γουρνάς αποδέχτηκαν την πολιτική ευθύνη ως μέλη της οργάνωσης "Επαναστατικός Αγώνας". Και οι έξι είναι προφυλακισμένοι.

 ΑΙΤΙΑ
 Η ανισομερής οικονομική ανάπτυξη και συμμετοχή στα διεθνή δρώμενα, το έλλειμα εκδημοκρατισμού και χρηστής και αποτελεσματικής διακυβερνήσεως σε πολλές υπανάπτυκτες και αναπτυσσόμενες χώρες και μάλιστα ανεξάρτητα από τον φυσικό τους πλούτο, μεγαλώνει το χάσμα ανάμεσα στις χώρες του Βορρά και του Νότου, καθώς και μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η φτώχεια, σε συνδυασμό με την έλλειψη παιδείας και την απουσία προοπτικής δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ οργής και μίσους που εκτονώνεται προς τις προνομιούχες χώρες μέσω της διεθνούς πλέον βίας, που ονομάζεται «τρομοκρατία».

 Φυσικά, ο πλούτος ανήκει στους λίγους, φαινόμενο που προκαλεί εντάσεις, ακόμη και εντός των κρατών, όπου, το λεγόμενο «όριο της φτώχειας» καλύπτει μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού τους.

  Περιφερειακές συγκρούσεις, όπως για παράδειγμα το Παλαιστινιακό, που δεν νομιμοποιούν τις επιθέσεις, ούτε είναι η πραγματική αιτία των τρομοκρατικών χτυπημάτων, επιβαρύνουν το κλίμα, φανατίζουν τις μάζες και δημιουργούν συνθήκες για την στρατολόγηση τρομοκρατών.

 Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός, που στρέφεται εναντίον οποιασδήποτε προσπάθειας εκσυγχρονισμού του Ισλάμ, ακόμη κι αν πρόκειται για δημοκρατική διακυβέρνηση ισλαμικής χώρας και συλλήβδην κατά του δυτικού πολιτισμού, αποτελεί βασική αιτία προκλήσεως και οργανώσεως της «ισλαμικής τρομοκρατίας». Αυτή λειτουργεί, είτε ανεξάρτητα, είτε υποστηρίζεται από εκλεγμένες κυβερνήσεις ή δικτατορικά καθεστώτα και καθοδηγεί τη δράση τρομοκρατών κατά των δυτικών κοινωνιών, εντός των ισλαμικών χωρών ή εκτός αυτών.

  Όσον αφορά στην οικονομική διάσταση αυτού του είδους της βίας, η οικονομική εξαθλίωση και φτώχεια, τα απολυταρχικά καθεστώτα και οι δικτατορίες ή τα «επαναστατικά κινήματα» στον ισλαμικό κόσμο επιτείνουν το φαινόμενο. Ο Μπιν Λάντεν και η Αλ-Κάϊντα προσβλέπουν στην ανόρθωση του αραβικού και ισλαμικού κόσμου, μέσω της επιστροφής στη μεσαιωνική «καθαρότητά» του.

  Παγκόσμια και περιφερειακά προβλήματα, όπως η προστασία περιβάλλοντος, το διεθνές εμπόριο, η υπόθεση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, η υποστήριξη κάθε λογής αυταρχικών καθεστώτων κ.λ.π. ενισχύουν το αίσθημα της αδικίας και νομιμοποιούν στα μάτια του κόσμου τις επιθέσεις εναντίον οικονομικά και πολιτικά ισχυρών προσώπων.

  Η απουσία πολλών πολιτικών ελευθεριών στους πολίτες, η πολιτική σήψη και η έλλειψη κράτους πρόνοιας παράγουν τρομοκρατία.

  Κυριαρχία ενστίκτων, νευρώσεις, αισθήματα μειονεξίας.

  Ανασφάλεια και αβεβαιότητα για το μέλλον.

  Αλλοτρίωση του ατόμου.

 Κρίση ηθικών αξιών και έλλειψη προτύπων.


ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
  Απώλεια της ανθρώπινης ζωής και σωματικές βλάβες.

 Οι καταστροφικές επιπτώσεις της τρομοκρατίας στις σύγχρονες οικονομίες είναι πολύ μεγάλες. Από τη διεθνή τρομοκρατία έχει επηρεασθεί η πορεία της οικονομίας και ειδικότερα η προοπτική αναπτύξεως και η εξέλιξη της υφέσεως. Υπήρξαν άμεσες συνέπειες στους κλάδους των αεροπορικών εταιρειών, των ασφαλειών και του τουρισμού. Αξίζει επίσης να αναφέρουμε την απειλή για τα συστήματα πληρωμών, για την αγορά χρήματος και κεφαλαίου, καθώς και για τις επενδύσεις. Ωστόσο, η «γενικευμένη αβεβαιότητα» συντηρεί το φόβο στις διεθνείς αγορές, που πλήττουν ειδικά τις ασθενέστερες, οικονομικά, χώρες, με αποτέλεσμα την αναστολή της οικονομικής προόδου.

 Η τρομοκρατία, ως συστηματική επίθεση κατά των δημοκρατικών δομών των δυτικών κρατών, προξενεί πολιτική αστάθεια και αλλοιώνει το φρόνημα των πολιτών. Φέρνει τις κυβερνήσεις ενώπιον του διλήμματος ή να θεσμοθετήσουν και να ασκήσουν αποτελεσματική καταστολή ή να θεωρηθούν ανίκανες. Ενδεχομένως φθείρει τους όρους της ομαλής δημοκρατικής διακυβερνήσεως, είτε με την ανάδειξη τυχαίων ηγετών, ή με την ανατροπή των κατακτήσεων του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, που συγκροτούν τη βάση του πολιτισμού μας.

 Περιορισμός της ελευθερίας, επικράτηση ανασφάλειας και φόβου, αλλαγή των καθημερινών μας συνηθειών.

 Κυριαρχία της απαισιοδοξίας, στέρηση της ηρεμίας, δημιουργία ψυχολογικών προβλημάτων( πλήξη, άγχος, κατάθλιψη).

 Πολιτιστική οπισθοδρόμηση, έλλειψη δημιουργικότητας, μαζική κουλτούρα.

 Διακυβεύεται η πολιτική σταθερότητα και πληθαίνουν τα περιστατικά επιθετικότητας και αναρχίας.

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
 Να βελτιωθούν οι υπηρεσίες νομικής συνεργασίας σε ζητήματα τρομοκρατίας στον Δυτικό κόσμο.  Να ενδυναμωθεί ο ρόλος των Ειδικών Δυνάμεων, οι οποίες θα πρέπει να συνεργάζονται αρμονικά με τις μυστικές υπηρεσίες.

 Να βελτιωθούν τα μέτρα αποτροπής και προστασίας των πυρηνικών και άλλων εγκαταστάσεων στη Ρωσία, στο Πακιστάν και στην Κεντρική Ασία.  Να βελτιωθεί το καθεστώς ενεργειακής ασφάλειας της Δύσης, μέσω του περιορισμού της εξάρτησης από το Μεσανατολικό πετρέλαιο.

 Είναι αναγκαίο να προωθηθούν δίκαιες και μετριοπαθείς λύσεις για την επίλυση καίριων και χρόνιων προβλημάτων

 Είναι απαραίτητο η Δύση να παρακολουθεί τις πολιτικές, οικονομικές, πολιτιστικές, εκπαιδευτικές και θρησκευτικές εξελίξεις σε πολλές χώρες, γιατί δεν αποκλείεται από συγκεκριμένα «κενά» να προέρχεται η στρατολόγηση των αυριανών τρομοκρατών.

 Να υπάρξουν διεθνείς συνεργασίες και να παροχή βοήθειας των ασθενέστερων χωρών από τις ισχυρότερες.

 Όσον αφορά το κοινωνικό επίπεδο κρίνεται απαραίτητο η ανάπτυξη κοινωνικών αρετών (ισότητα, ισονομία), ορθές διαπροσωπικές σχέσεις και καλλιέργεια ηθικοπνευματικών αξιών.

Παρασκευή 5 Νοεμβρίου 2010

Δύσκολοι καιροί για διαφορετικούς!

       Ο καθένας από τα έξι δισεκατομμύρια που ζουν στον πλανήτη μας είναι ένα μοναδικό ανθρώπινο ον, που δεν μοιάζει με κανένα άλλο. Κανένας δε γεννιέται ακριβώς την ίδια στιγμή, ακριβώς στο ίδιο σημείο, από ακριβώς τους ίδιους γονείς, εκτός από την περίπτωση των διδύμων.
       Αλλά ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση τα δακτυλικά αποτυπώματα είναι διαφορετικά, καθώς επίσης και η γραφική αναπαράσταση της φωνής, που είναι μοναδική, αναγνωρίσιμα διαφορετική σε κάθε άνθρωπο, ακόμη κι όταν αλλάζουμε τον τόνο της φωνής μας. Το DNA είναι επίσης διαφορετικό.
       Ο καθένας μας έχει την αίσθηση ότι είναι ένα μοναδικό ανθρώπινο πλάσμα με έναν συνδυασμό από τα δικά του γούστα, τις παρορμήσεις, τις ιδέες και τις μικρές διαστροφές του, συνδυασμό που δεν διαθέτει κανένας άλλος άνθρωπος στον κόσμο. Εκείνο βασικά που μας ενώνει είναι η τάση μας να εκφράσουμε τη μοναδικότητά μας και το κάνουμε με χίλιους δυο τρόπους.
       Άλλος φοράει το ρολόι στο δεξί του χέρι. Άλλος επιμένει να φοράει μόνο κόκκινες κάλτσες. Άλλος πλέκει τα μαλλιά του κοτσιδάκια ράστα. Άλλος φοράει σκουλαρίκια στα φρύδια ή στα γεννητικά όργανά του ή στον αφαλό ή στη γλώσσα του. Άλλος εμφυτεύει μικρά διαμαντάκια στο σμάλτο των δοντιών του. Άλλος γράφει μόνο με πένα. Άλλος κουρεύεται πανκ και άλλος βάφει τα μαλλιά του πορτοκαλιά. Άλλος φοράει μαύρα γυαλιά ακόμη και το βράδυ. Ο κατάλογος δεν έχει τέλος.

        Στην εποχή μας είναι τρομακτικά δύσκολο να είναι κανείς διαφορετικός. Αν κάνετε κάτι από τα παραπάνω, θα πρέπει να ξέρετε ότι εκατομμύρια άνθρωποι σε όλη τη Γη κάνουν το ίδιο πράγμα. Ζούμε σε μια ιστορική στιγμή κατά την οποία η παγκοσμιοποίηση είναι πλέον γεγονός, τόσο σε οικονομικό, όσο και σε πολιτισμικό επίπεδο.
         Όλο και περισσότεροι άνθρωποι από διαφορετικά σημεία του πλανήτη μοιάζουν όλο και περισσότερο. Μιλούν διαφορετικές γλώσσες αλλά φορούν τα ίδια ρούχα, μοιράζονται τις ίδιες αξίες, βλέπουν τις ίδιες ταινίες στον κινηματογράφο, ακούν την ίδια μουσική, καταναλώνουν τα ίδια ναρκωτικά, οδηγούν τα ίδια αυτοκίνητα, ανησυχούν για τα ίδια πράγματα (π.χ. τα σκαμπανεβάσματα του Dow Jones), πίνουν τα ίδια αναψυκτικά και προσπαθούν με την ίδια ένταση να εκφράσουν τη μοναδικότητά τους.
       Οι διαφορετικές κουλτούρες έχουν πλέον εξαφανιστεί και έχουν δώσει τη θέση τους σε μια παγκόσμια υποκουλτούρα, η οποία επιβάλλει τα μοντέλα της με τη βοήθεια της τηλεόρασης, της διαφήμισης και των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Τα μοντέλα αυτά είναι τα μοντέλα της μεταβιομηχανικής εποχής, η οποία δεν αρκείται πλέον σε έναν άνθρωπο που καταναλώνει, αλλά απαιτεί να μην υπάρχουν άλλες δικαιολογίες εκτός από αυτή του καταναλωτισμού.
        Μέσα σε αυτό το γκρίζο τοπίο της εξομοίωσης οι πολίτες του παγκόσμιου χωριού επικοινωνούν μεταξύ τους μεταχειριζόμενοι τα κατατεθέντα σήματα των προϊόντων που καταναλώνουν. Κόκα-Kόλα, μπλουτζίν, φαστ φουντ είναι μερικά μόνο από αυτά. Ακόμη και το «περιθώριο» επικοινωνεί πλέον με τα ίδια σύμβολα. Η κοινωνία της κατανάλωσης έχει θέση για τα πάντα, ακόμη και για εκείνα που την απορρίπτουν. Τα νεανικά στυλ απορροφώνται τόσο απόλυτα από το σύστημα, ώστε να μην μεσολαβεί παρά ελάχιστο χρονικό διάστημα από τη στιγμή όπου θα εμφανιστούν στο δρόμο ως τη στιγμή όπου θα εμφανιστούν στη βιτρίνα μιας ακριβής μπουτίκ.

       Η αμφισβήτηση γίνεται σύντομα μόδα και η μόδα αποδοχή. Τα μπλουζάκια με τη φωτογραφία του Τσε Γκεβάρα ξαναγίνονται συρμός, χωρίς αυτό να σημαίνει τίποτε για τις κοινωνικές συνθήκες όπως διαμορφώνονται.
      Απεναντίας, όσο πιο ολοκληρωτικές γίνονται οι συνθήκες αυτές, τόσο πιο επαναστατικά σύμβολα γίνονται μόδα. Στην εποχή μας οι προσπάθειες διαφοροποίησης καταλήγουν σε αδιέξοδα. Οι έννοιες " πρωτοπορία" και " πρωτοτυπία" έχουν χάσει το νόημά τους. Τα σύμβολα της μοναδικότητάς μας έχουν χάσει τη βαρύτητά τους.
      Όσο πιο διαφορετικοί προσπαθούμε να γίνουμε, τόσο περισσότερο μοιάζουμε με τους άλλους. Προσπαθώντας να ξεχωρίσουμε, χάνουμε την ατομική ταυτότητά μας. Η πραγματικότητα μοιάζει όλο και περισσότερο με πίνακα του Άντι Γουόρχολ : σύμβολα που επαναλαμβάνονται στο διηνεκές.

Ανυπόγραφο δημοσίευμα από «ΤΟ ΒΗΜΑ» της Κυριακής

Πέμπτη 4 Νοεμβρίου 2010

Τροµοκρατία και πολιτική

        «Έχεις γράµµα». Δεν πρόκειται για τηλεοπτικό ριάλιτι, ούτε για επιστροφή στον αγροτικό διανοµέα. Απλώς κάποιοι ταχυδροµούν βόµβες, δίκην αλληλογραφίας. Από τη διασπορά παραληπτών δεν βγαίνει κάποιο νόηµα. Δεν υπάρχει συγκεκριµένη επιδίωξη ούτε καν το πρόσχηµα του «τιµωρού».

      Δεν υπάρχει ιδεολόγηµα ως προκάλυψη. Είναι µια µέθοδος που δεν βλάπτει πρακτικά κανέναν «στόχο».

Βλάπτει µόνο τη χώρα στο σύνολό της.
      Με τις επιστολές - βόµβες επανεµφανίζεται ένας δράκος που εξέθρεψε το πολιτικό σύστηµα. Η τροµοκρατία υπήρξε µετά τη Μεταπολίτευση πεδίο στο οποίο η ευρύτερη Αριστερά και η Δεξιά κινήθηκαν µε τρόπο ακατανόητο και αυτοκαταστροφικό.

       Προέτασσαν τα ιστορικά τους συµπλέγµατα ενώ για δυόµισι δεκαετίες δύο συγκεκριµένες οργανώσεις «αντάρτικου πόλης» και άλλες µικρότερες σκορπούσαν τρόµο και αίµα. Για την Αριστερά συµπεριλαµβανόµενου του ΠΑΣΟΚ ως το 1981 η συστηµατική οργάνωση αντιτροµοκρατικής πολιτικής θεωρήθηκε υπονόµευση της Δηµοκρατίας και η διεθνής συνεργασία παραβίαση της... εθνικής ανεξαρτησίας. Για τη Δεξιά η αντιµετώπιση της τροµοκρατίας ήταν ισάξια µε λογικές υπαστυνόµου Β, την εποχή της κοµµουνιστοφαγίας.
       Ανάλογα µε την εποχή αρλουµπολογούσαν εκατέρωθεν µε παιδαριώδεις αναλύσεις. Στην Αριστερά απέδιδαν την τροµοκρατική δράση στο «σύστηµα», σε «ξένο δάκτυλο», σε «µυστικές υπηρεσίες». Αντίστοιχης σοβαρότητας οι αναλύσεις της Δεξιάς έβλεπαν το... ΠΑΣΟΚ ως... άντρο της τροµοκρατίας!

     Έτσι, για πολλά χρόνια ενώ οι κυβερνήσεις έψαχναν τροµοκράτες εκεί όπου δεν θα µπορούσαν να υπάρχουν και το τροµοκρατικό φαινόµενο ανθούσε χωρίς ιδιαίτερη ενόχληση από τις αρχές. Αυτή η περίοδος της αφασίας δηµιούργησε στερεότυπα, σχεδόν εξιδανίκευσε τη βία και διευκόλυνε να δηµιουργηθούν εστίες αναπαραγωγής της σε ορισµένους χώρους.
       Το βλέπουµε στις νέες οµάδες που αναδύονται σταδιακά και αυτήν τη φορά προτάσσουν τυφλά τη βία για τη βία. Στον σκοτεινό κόσµο της τροµοκρατίας τα πάντα µπορεί να υποθέσει κανείς. Αλλά συνήθως τα πράγµατα είναι πιο απλά από όσο φαίνονται. Το είδαµε και στις περιπτώσεις των οργανώσεων που εξαρθρώθηκαν, προ οκταετίας. Δεν ήταν ούτε «ξένα κέντρα» ούτε «κοινωνικό φαινόµενο». Ένας δυο άνθρωποι είχαν στήσει µια τροµοκρατική µηχανή και σώριαζαν πτώµατα. Οι δεξιοί τα έκαναν επιχειρήµατα κατά των αντιπάλων τους. Και ορισµένοι αριστεροί τα αντιµετώπιζαν περίπου όπως έλεγε ο Μαρκ Τουέν: «Δεν παρέστην στην κηδεία, αλλά έστειλα µια επιστολή ότι την εγκρίνω»

Γιώργος Λακόπουλος
www.tanea.gr/ 4 Νοεμβρίου 2010

Δευτέρα 1 Νοεμβρίου 2010

Όταν χάνεται η ελπίδα για μια καλύτερη ζωή, ανοίγει ο δρόμος σε κάθε λογής προφήτες και μελλοντολόγους!

      O προφητικός λόγος ξανακερδίζει το χαμένο του έδαφος. Ανταποκρίνεται στην ανάγκη που υπάρχει σήμερα να πιστέψεις σε κάτι που να υπερβαίνει τα σκοτάδια και τη μιζέρια της πραγματικότητας.
       Όταν δεν υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ, όταν χάνεται η ελπίδα μιας καλύτερης ζωής, όταν τόσο βίαια απομακρυνόμαστε από αυτό που κάποτε είχαμε κατά νου στο άκουσμα της λέξης «ζωή», τότε εύκολα ανοίγει ο δρόμος σε κάθε λογής προφήτες και μελλοντολόγους. Κερδίζουν λοιπόν αυτοί σε αξιοπιστία ενώ απονομιμοποιούνται και χάνουν την εγκυρότητά τους οι φορείς κάθε εργαλειακής ορθολογικής λογικής. Μόνο μελαγχολία και διάψευση μοιάζει να προσφέρουν οι τελευταίοι.

        «Δεν είμαι ο Ρασπούτιν του Μαξίμου» είχε δηλώσει στο «Βήμα της Κυριακής» ο Ρίτσαρντ Πάρκερ, ένας από τους ξένους συμβούλους του Πρωθυπουργού, θυμίζοντας τον πανούργο «μάγο» που είχε πείσει για τις μεταφυσικές του ιδιότητες τον τσάρο και την τσαρίνα. Άξιος επίγονός του ο αστρολόγος Ρavel Globa προφητεύει σήμερα για τη ζωή του Ομπάμα αλλά και για την ακριβή ημερομηνία εξόδου από την οικονομική κρίση!
       Στη χώρα μας, σε αυτήν την πολυπαθή και εκτεταμένη, κατά πώς φαίνεται, προεκλογική περίοδο δεν είναι λίγοι οι πολιτικοί και επίδοξοι πολιτικοί που με κάθε μυστικότητα και διακριτικότητα επισκέπτονται τον αστρολόγο τους. Οι δημοσκόποι δεν αρκούν. Άλλωστε όσοι εξ αυτών σέβονται το επάγγελμα και την ευφυΐα τους δεν διστάζουν να επισημαίνουν την αδυναμία κάθε ασφαλούς πρόβλεψης.

       Μάγοι, ψυχοερευνητές, μέντιουμ θησαυρίζουν υποσχόμενοι μια προφητεία ύπαρξης. Οι κλήσεις στα τηλέφωνα 090 για αστρολογικές συμβουλές υπερβαίνουν ορισμένες ημέρες τις 200.000 ημερησίως!
       Στα τηλε-πρωινάδικα από τα χείλη του αστρολόγου κρέμονται όχι μόνο μπαϊλντισμένες νοικοκυρές, αλλά και απελπισμένοι άνεργοι και κατάκοποι γέροντες και αγχωμένοι έφηβοι και παραζαλισμένοι μεσόκοποι.
      Η επίκληση στο μαγικό έχει μια παράδοξη «δημοκρατικότητα». Δεν κοιτάζει ηλικίες, κοινωνικές τάξεις και μορφωτικό επίπεδο.
        Το μέλλον, ακόμη και ως δυσοίωνο, προσφέρει ανακούφιση και παρηγορία, όταν εξιχνιάζεται. Όταν όλα γύρω είναι αβέβαια και το μέλλον σκοτεινό, η προφητεία παρέχει την ψευδαίσθηση του ελέγχου. Καθησυχάζεις. Δεν ατενίζεις πλέον έντρομος το άγνωστο μέλλον. Οι μάγοι καλύπτουν το κενό που δημιουργείται από την αποδυνάμωση της πίστης στις μεγάλες θρησκείες, αλλά και στις επιστημονικές και πολιτικές ιδεολογίες οι οποίες με τη σειρά τους θρυμματίζονται ως προς τις βεβαιότητές τους.
          Ο Ιγνάσιο Ραμονέ αναφέρει την ιστορία ενός χρεοκοπημένου μικροεπενδυτή που κρεμάστηκε σε ένα δημόσιο πάρκο στη Μαδρίτη, καταγγέλλοντας τον κανιβαλισμό του συστήματος. Στο γράμμα που άφησε έλεγε πως έδωσε μια ύστατη ελπίδα στον Θεό: «Είχα κάτι σαν όραμα, ότι ο Θεός υπάρχει και ότι ίσως η μοίρα μου δεν ήταν η αυτοκτονία». Αγόρασε λοιπόν με όσα χρήματα τού είχαν απομείνει λαχεία και Λόττο. «Για να δω αν ο Θεός θα παρενέβαινε και θα με βοηθούσε να ζήσω». Αλλά ο ουρανός παρέμεινε απελπιστικά σιωπηλός, η τύχη δεν του χαμογέλασε και ο άνθρωπος στο τέλος κρεμάστηκε.

       Μια παρόμοια ιστορία άραγε να είχε κατά νου ο Μαλρώ όταν πριν από χρόνια διετείνετο ότι «ο άνθρωπος του 21ου αιώνα θα είναι θρησκευόμενος ή δεν θα υπάρξει»;

      Πώς να μην αυξάνονται σήμερα οι προφήτες-μάγοι; Να ζήσεις θέλεις. Να ζήσεις θέλεις να θέλεις. Έστω και εξαπατώμενος από τους εμπόρους της ελπίδας.

Φωτεινή Τσαλίκογλου, συγγραφέας, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
www.tovima.gr/ 31-10-2010