Περί αυτοαξιολόγησης ο λόγος...

         

Αντώνιος Χατζόπουλος, δρ Θεολογίας, Σχολικός Σύμβουλος, Μία πρόταση αυτοαξιολόγησης του ελληνικού σχολείου με βάση την ευρωπαϊκή εμπειρία.

Η σχετικά  πρόσφατη νομοθετική καθιέρωση της αξιολόγησης στα ΑΕΙ της χώρας μας και η επικείμενη συνταγματική κατοχύρωσή της,  αποτελούν σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της προσαρμογής στα ισχύοντα στην ΕΕ. Η αξιολόγηση  στα ΑΕΙ  της  Ευρώπης  εφαρμόζεται εδώ και αρκετά χρόνια, ενώ στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης εφαρμόζεται τα τελευταία  χρόνια, όχι όμως σε όλες τις χώρες. Δεν είναι  μακριά ο χρόνος όπου η αξιολογική διαδικασία  θα  εφαρμόζεται  σε όλες  τις βαθμίδες της εκπαίδευσης  όλων των χωρών-μελών. Η απόφαση-σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του έτους  2000  αναφέρει: «οι σχολικές μονάδες των χωρών-μελών πρέπει να εισάγουν συστήματα διασφάλισης ποιότητας όπως η εσωτερική και η εξωτερική  αξιολόγηση».  Τα παραπάνω   με παρακίνησαν  για την  πραγματοποίηση μίας επίσκεψης μελέτης στο Μeppen της Γερμανίας στα πλαίσια του Προγράμματος Socrates-Arion, προκειμένου να παρακολουθήσω τη μεθοδολογία, την εφαρμογή και τα αποτελέσματα της αξιολογικής διαδικασίας που δοκιμαστικά εφαρμόζεται εκεί[1]. Οι εμπειρίες που αποκτήθηκαν εκεί σε συνδυασμό με την πρότερη ενασχόληση με το θέμα της αυτοαξιολόγησης στάθηκαν αφορμή για την παρούσα εισήγηση.

Στην Ελλάδα οι παλαιότεροι εκπαιδευτικοί ζώντας επί σειρά ετών με την δαμόκλειο σπάθη της επιθεώρησης, αλλά  και οι νεότεροι εν συνεχεία, με την παντελή απουσία οποιασδήποτε διαδικασίας αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου, είναι ασφαλώς απόλυτα δικαιολογημένοι ταυτίζοντας  την  αξιολόγηση με παλαιότερες τακτικές. Έτσι αυτός και μόνο ο όρος «αξιολόγηση» απογυμνωμένος από το πραγματικό και σύγχρονό του  περιεχόμενο, επιβαρύνθηκε αρνητικά και  προκαλεί αντιδράσεις. Η μη συστηματική ενημέρωση και η απουσία  προγραμματισμού  του πλαισίου  της δομής της αξιολόγησης  στην υπάρχουσα νομοθεσία συνέβαλε αρκετά  στην κατάσταση αυτή.  Η εκπαιδευτική νομοθεσία αναφέρει σαφώς   τους όρους «αξιολόγηση» και «αυτοαξιολόγηση» στο καθοκοντολόγιο του συλλόγου των διδασκόντων των σχολείων και των σχολικών συμβούλων, αλλά πέραν αυτών δεν αναφέρει τον τρόπο αποτίμησης των παραπάνω.  Η Ελλάδα  είναι από τις λίγες χώρες της ΕΕ που δεν υπάρχει αυτοαξιολόγηση και αξιολόγηση στα σχολεία.

Στον ελληνικό εκπαιδευτικό χώρο επικρατεί η άποψη ότι η αξιολόγηση  είναι μία σχεδόν γενικευμένη πρακτική  σ’ όλα τα κράτη της ΕΕ. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική: πολλά κράτη-μέλη  μόλις τώρα αρχίζουν να την εισαγάγουν ως  ποιοτικό εργαλείο   βελτίωσης  της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ενώ εφαρμόζεται συστηματικά  μεταξύ άλλων στην Ολλανδία, Σκωτία Φινλανδία και  σε ορισμένα κρατίδια της Γερμανίας, σε πολλές χώρες είναι ακόμη στο  δοκιμαστικό-πειραματικό  στάδιο (Κάτω Σαξονία Γερμανίας, Πολωνία, Λιθουανία). Αρκετές από τις χώρες που την εφαρμόζουν έκαναν αυτό που ορθά  προτρέπει η ευρωπαϊκή Επιτροπή: πρώτα εσωτερική (ενδοσχολική)   αξιολόγηση  που αποκαλείται και αυτοαξιολόγηση και ακολουθεί η εξωτερική αξιολόγηση, η αποκαλούμενη γενικότερα αξιολόγηση. Η αυτοαξιολόγηση πρέπει οπωσδήποτε να προηγηθεί της εξωτερικής αξιολόγησης, κάτι που όμως δε  συμβαίνει  σε όλα τα ευρωπαϊκά σχολεία . Μαζί με την εξωτερική, σύγχρονης μορφής, αξιολόγηση αποτελούν τις θεμελιώδεις αρχές  του ποιοτικού  σχολείου.  Η παράλειψη της αυτοαξιολόγησης και η απευθείας εφαρμογή της εξωτερικής αξιολόγησης  έχει δημιουργήσει στους ευρωπαίους εκπαιδευτικούς επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα της αξιολογικής διαδικασίας.  Πάντως τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη η αξιολόγηση δεν είναι και τόσο ευπρόσδεκτη από την εκπαιδευτική κοινότητα, ενώ για την αυτοαξιολόγηση επικρατεί συνήθως άγνοια.

Σε πανευρωπαϊκή κλίμακα παρατηρείται επίσης το γεγονός ότι η  εμπειρία  από την εφαρμογή της αυτοαξιολόγησης  στις χώρες της ΕΕ, να αποτελεί σημαντικό δεδομένο  για την προετοιμασία των κριτηρίων και από τα άλλα κράτη-μέλη της  ΕΕ, που τώρα θα την εφαρμόσουν. Δεν πρόκειται φυσικά για αντιγραφή αξιολογικών συστημάτων, αλλά συστηματική προσαρμογή των ποιοτικών αξόνων και κριτηρίων, καθώς και επινόηση νέων ανάλογα με τα εκπαιδευτικά δεδομένα της κάθε χώρας.  Για παράδειγμα, στο Κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας προτιμήθηκε δοκιμαστικά  το μοντέλο αξιολόγησης της γειτονικής Ολλανδίας. Και είναι σημαντικό το γεγονός ότι   για να οριστούν τα κριτήρια αξιολόγησης στο κρατίδιο  αυτό έγινε συνδυασμός όλων των αξιολογικών μεθόδων της Γερμανίας, αλλά και  των χωρών της ΕΕ που ήδη την εφαρμόζουν.  

Η αυτοαξιολόγηση είναι  μία   συστηματική διαδικασία καταγραφής ποιοτικών δεδομένων του μαθήματος και του σχολείου  από το ίδιο το σχολείο. Τα δεδομένα αυτά  αφορούν την ποιότητα  του παραγομένου εκπαιδευτικού έργου, συλλέγονται συστηματικά και παρουσιάζονται. Αποτελούν την ποιοτική εικόνα της κάθε σχολικής μονάδας.  Με βάση τις «ποιοτικές περιοχές» που καθορίζει το ίδιο το σχολείο και με βάση  μετρήσιμα κριτήρια συντάσσονται ερωτηματολόγια, τα οποία συμπληρώνονται και στη συνέχεια αξιολογούνται. Η εσωτερική αυτή αξιολόγηση αποτελεί  μια αντικειμενική διαδικασία  αυτογνωσίας και αυτοσυνειδησίας, καθότι οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί την αναπτύσσουν, την εφαρμόζουν, συλλέγουν και αναλύουν τα στοιχεία και  εξάγουν συμπεράσματα για την ίδια τους την επαγγελματική απόδοση και  την επίδοση του  σχολείου. Οι ίδιοι ανακοινώνουν τα αποτελέσματα και οι ίδιοι  καλούνται να αξιοποιήσουν τα συμπεράσματά της. Η αυτόαξιολογηση δεν αξιολογεί πρόσωπα, εκπαιδευτικούς, αλλά τη σχολική μονάδα και την ποιότητα της.  Είναι μέρος του σχολικού πολιτισμού. Είναι εργαλείο συμμετοχής στην αναβάθμιση και στην ποιοτική μεταμόρφωση του σχολείου. Είναι το προφίλ του κάθε σχολείου, όπως αυτό διατυπώνεται και διαπιστώνεται από το ίδιο το έμψυχο δυναμικό του (διδάσκοντες), αλλά  και από τους άμεσα και έμμεσα εμπλεκόμενους στην εκπαιδευτική διαδικασία (μαθητές/τριες, γονείς-κηδεμόνες) και των οποίων η γνώμη έχει βαρύνουσα σημασία. Έτσι, γίνεται περισσότερο  συμμετοχική και αντικειμενική η αυτοαξιολόγηση του σχολείου και συμβάλλει στην ποιοτική ανάπτυξη   βοηθώντας να διαπιστωθεί, σε ποιους τομείς είναι καλό και σε ποιους τομείς θα μπορούσε να βελτιωθεί.

Οι ποιοτικές περιοχές[2] με βάση τις οποίες αυτοαξιολογείται το σχολείο, δεν είναι τίποτε άλλο παρά  ό,τι επιζητεί η κοινωνία και  οι εκπαιδευτικοί ως  χαρακτηριστικά ενός  σωστού σχολείου δηλ. σύγχρονο και αποδοτικό μάθημα,   παιδαγωγικό  και φιλικό κλίμα στην τάξη, καλή συνεργασία και επικοινωνία με τους μαθητές/τριες,   συνεργασία  με τους γονείς και κηδεμόνες και γενικά ένα ποιοτικό σχολείο με θετικό προφίλ. Όλα αυτά δεν μπορούν παρά να αποτελούν και τις ποιοτικές περιοχές, ή ποιοτικούς άξονες που θεσπίζει η σχολική μονάδα και με βάση τις οποίες γίνεται η αυτοαξιολόγηση.  Φυσικά το μάθημα, η μαθησιακή διαδικασία  είναι ένας από τους κυριότερους ποιοτικούς  άξονες.

 Το σχολείο σχηματίζει την ομάδα αυτοαξιολόγησης  που απαρτίζεται από εκπαιδευτικούς του ίδιου του σχολείου και άλλους ειδικούς επιστήμονες με κατάλληλη επιμόρφωση. Καθορίζει τις ποιοτικές περιοχές  και τα κριτήρια   της αυτοαξιολόγησης σε συνεργασία με το σύλλογο  διδασκόντων και με τις εκπαιδευτικές αρχές. Από αυτές   φυσικά δεν μπορούν να απουσιάζουν οι πλέον  βασικές  που  προαναφέρθηκαν, αλλά μπορούν να προστεθούν και άλλες όπως,   οι επιτυχίες του σχολείου, οι πρωτοβουλίες και  στρατηγικές του  για ποιοτική εξέλιξη   κ.ά. Η ομάδα αυτοαξιολόγησης ετοιμάζει τα ερωτηματολόγια που είναι και τα βασικά εργαλεία αυτοαξιολόγησης των ποιοτικών περιοχών. Τα ερωτηματολόγια είναι διαφορετικά για τους εκπαιδευτικούς, διαφορετικά για τους γονείς και διαφορετικά για τους μαθητές/τριες. Είναι κοινοί όμως οι ποιοτικοί άξονες –ποιοτικές περιοχές με βάση τις οποίες τέθηκαν τα κριτήρια και κατ’ επέκταση οι ερωτήσεις. Για κάθε ποιοτική περιοχή έχουν γνώμη οι εκπαιδευτικοί, οι  μαθητές/τριες και οι γονείς. Είναι ένα ιδιότυπο «γκάλοπ». Για παράδειγμα μερικά από τα κριτήρια-εργαλεία  με βάση τα οποία συντάσσεται το ερωτηματολόγιο της ποιοτικής περιοχής  «Το μάθημα- η μαθησιακή διαδικασία»  είναι  το  παιδαγωγικό κλίμα, οι   στόχοι, η μεθοδολογία  και ο σχεδιασμός του μαθήματος. Αυτά τα κριτήρια μπορούν να υποδιαιρεθούν με τη σειρά τους και σε επιμέρους, όπως είναι η διαμόρφωση της διδακτικής ώρας ο τρόπος και  η μετάδοση της γνώσης,  η διδακτέα ύλη, η ομαδική εργασία, κ.ά. Το ίδιο μπορεί να γίνει και με την ποιοτική  περιοχή «Η διεύθυνση του Σχολείου», αλλά  και με τις άλλες ποιοτικές περιοχές .

Μετά την ανώνυμη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων αυτοαξιολόγησης από  τους παραπάνω, η ομάδα αυτοαξιολόγησης, αναλύει, αξιολογεί και κωδικοποιεί ηλεκτρονικά τις απαντήσεις των ερωτηματολογίων και ανακοινώνει τα συμπεράσματα στο ίδιο το σχολείο, στις εκπαιδευτικές αρχές και στην κοινωνία. Δίδεται η δυνατότητα στους μαθητές/τριες, στους γονείς και στους διδάσκοντας να εκφράσουν την άποψή τους για το σχολείο. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο και φυσικά έτσι το σχολείο έχει διαπιστώνει  τις δυνάμεις, αλλά και τις αδυναμίες του.   Οι εμπειρίες και τα αποτελέσματα της αυτοαξιολόγησης μπορούν να καταγράφονται και στο βιβλίο Portfollio (ηλεκτρονικό ή μη)  του σχολείου και έτσι να υπάρχει  μόνιμο αρχειακό υλικό  για κάθε μελλοντική χρήση Η αυτοαξιολόγηση δεν αξιολογεί πρόσωπα, καταγράφει την ποιότητα  του  εκπαιδευτικού έργου της σχολικής μονάδας, τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Αντικατοπτρίζει αντικειμενικά την ποιοτική πορεία του σχολείου. Κανένα σχολείο δε θεωρείται  ότι «κόπηκε»  μετά από την εφαρμογή της αυτοαξιολόγησης, χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι  αποκρύπτονται τα τυχόν  αρνητικά αποτελέσματα που προκύπτουν[3].

Η αντικειμενική αξιολόγηση των σχολείων είναι δυνατή όταν αυτή στηρίζεται πρωτίστως στην αυτοαξιολόγηση και  σε εργαλεία  που ανανεώνονται, καθώς και στην καταγραφή της συνολικής ποιοτικής πορείας του σχολείου.  Τα αποτελέσματα  της αυτοαξιολόγησης δείχνουν σαφώς  το  τι πρέπει να γίνει, τι πρέπει να αλλάξει, και το γεγονός αυτό ωθεί το εκπαιδευτικό δυναμικό να  βελτιώσει την εικόνα του  και  να προετοιμάσει την μελλοντική ποιοτική πορεία του σχολείου. 

Η αυτοαξιολόγηση  θα έχει επιτυχία και στη χώρα μας εάν  υπάρχει η συγκατάθεση του σχολείου για την δοκιμαστική-πιλοτική εφαρμογή της. Πριν τη  διεξαγωγή της  θα πρέπει σχολαστικά και συστηματικά να  καταστεί  σαφής ο τρόπος   και η μεθοδολογία  εφαρμογής της. Την πρωτοβουλία  για την καθιέρωση των ποιοτικών αξόνων και κριτηρίων θα την έχει η σχολική μονάδα.  Η ευρωπαϊκή εμπειρία θα πρέπει να αποτελέσει σημαντικό σημείο αναφοράς  για την ελληνική αυτοαξιολόγηση.

Παραθέτουμε ένα ενδεικτικό ερωτηματολόγιο αυτοαξιολόγησης με πέντε ποιοτικές[4] περιοχές, απευθυνόμενο στους έλληνες εκπαιδευτικούς και  διαμορφωμένο  με βάση την ευρωπαϊκή εμπειρία.   

Αντώνιος Χατζόπουλος, 30.4.2006

 

 

ΠΙΝΑΚΑΣ 1. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ  ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ  ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ  ΚΑΙ  ΟΡΙΣΜΕΝΑ  ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ  ΣΤΗΡΙΖΟΝΤΑΙ  ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

ΠΟΙΟΤΙΚΗ  ΠΕΡΙΟΧΗ	ΚΡΙΤΗΡΙΑ	ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ
«Το μάθημα –η μαθησιακή διαδικασία»	1. Οι στόχοι και η δομή του	1.1. Ο διδάσκων/ουσα  φροντίζει για τη σαφήνεια των διδακτικών στόχων του μαθήματος
		1.2 Η διδακτέα ύλη και οι εργασίες είναι κατανοητές
		1.3 Η δομή του μαθήματος  και η εξέλιξή του είναι σαφής
		1.4 Καλλιεργεί τις ικανότητες των μαθητών/τριών, αξιοποιεί όλο το διδακτικό χρόνο
	2 Διδακτική μεθοδολογία	2.1 Το περιεχόμενο  της ύλης και των εργασιών είναι ανάλογο με το επίπεδο των μαθητών
		2.2 Η σχολική γνώση μετατρέπεται σε βιωματική, συνδέεται με άλλες επιστήμες
		2.3 Το μάθημα καλλιεργεί την κριτική σκέψη, την ενεργητική μάθηση  και την πρωτοβουλία
		2.4 Λαμβάνει υπόψη το επίπεδο και το ρυθμό αφομοίωσης των μαθητών, προκαλεί ερωτήσεις
		2.5 Το βοηθητικό υλικό είναι εναρμονισμένο με την  ύλη και με  το επίπεδο των μαθητών
		2.6 Αποφεύγει  μετωπική διδασκαλία και το κλισέ «παράδοση-εξέταση»
		2.7.Διαθεματική ροή του μαθήματος
	3.Το παιδαγωγικό κλίμα	3.1Κυριαρχεί   φιλική και δημιουργική ατμόσφαιρα
		3.2 Ο διδάσκων/ουσα  καλλιεργεί την αυτοπεποίθηση των μαθητών, επιδοκιμάζει
		3.3 Προκαλεί το ενδιαφέρον των μαθητών με παραδείγματα από την καθημερινή ζωή
		3.4 Δίνει το λόγο συχνά στους μαθητές/τριες
		3.5 Έχει χιούμορ, δείχνει κατανόηση δεν αντιδικεί ποτέ

ΠΙΝΑΚΑΣ 2. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ  ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ  ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ  ΚΑΙ  ΟΡΙΣΜΕΝΑ  ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ  ΣΤΗΡΙΖΟΝΤΑΙ  ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

ΠΟΙΟΤΙΚΗ  ΠΕΡΙΟΧΗ	ΚΡΙΤΗΡΙΑ	ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ
«Η διεύθυνση   του σχολείου»	1. Συνεργασία με σύλλογο  διδασκόντων	1.1 Η  διεύθυνση εκτιμά τη γνώμη του συλλόγου, την εμπιστεύεται
		1.2 Εφαρμόζει στην πράξη τις αποφάσεις του συλλόγου
		1.3 Αναθέτει και διευθυντικά καθήκοντα σε εκπαιδευτικούς
		1.4  Διδάσκει με το παράδειγμά  της     δημοκρατική διοίκηση
		1.5 Ενημερώνει  έγκαιρα για όλα τα  εισερχόμενα έγγραφα
		1.6     Ενημερώνει  το σύλλογο για όλα τα καθήκοντα , τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα
		1.7     Καλλιεργεί την ενδοσχολική συνοχή και συνεργασία (προλαμβάνει προβλήματα επικοινωνίας)
		1.8     Κάνει αυτοκριτική  και βελτιώνει το «ηγετικό» προφίλ
		1.9     Διαχειρίζεται συνετά τους οικονομικούς πόρους του σχολείου, ενημερώνει το σύλλογο
	2.Συνεργασία με γονείς, κοινωνία, εκπαιδευτικά ιδρύματα	2.1 Ενημερώνει  συχνά, ερωτά για τα παιδία τους, ενδιαφέρεται
		2.2 Υπολογίζει  τη γνώμη τους
		2.3  Έχουν πάντα πρόσβαση
		2.4 Επιλύει συγκαταβατικά και από κοινού τα  διάφορα πρβλ..
		2.5 Αναλαμβάνει πρωτοβουλίες      για άνοιγμα του σχολίου  στην   κοινωνία
		2.6 Συνεργάζεται με την επιστημονική κοινότητα
		2.7 Οργανώνει παιδαγωγικές συναντήσεις για τους γονείς
		2.8 Παροτρύνει για αδελφοποιησεις  και συνεργασία με άλλα σχολεία
	3. Συνεργασία με μαθητές και μαθήτριες	3.1 Ακούει    την  άποψή τους, δέχεται την προσωπικότητα τους
		3.2 Έχουν πρόσβαση ανά πάσα στιγμή στο γραφείο του
		3.3 Καλεί το  συχνά το 15μελές  για να ακούσει  τις απόψεις του
		3.4 Σέβεται τη διαφορετικότητα
		3.5  Προλαμβάνει αρνητικές καταστάσεις -Επιλύει συλλογικά τις  προβληματικές καταστάσεις (βία, ναρκωτικά, εκβιασμοί)

ΠΙΝΑΚΑΣ 3. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ  (ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ)

ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ  ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ            Παρακαλώ βάλτε  Χ  στη στήλη που σας εκφράζει		Πολύ συχνά    4	Συχνά     3	Κάποιες φορές     2	Σπάνια-  Ποτέ    1
1	Στο μάθημά μου εκτός από    τη   διδακτέα  ύλη  προσπαθώ:
	Να μεταδώσω και επιπλέον γνώσεις συνδέοντας το αντικείμενό μου   με άλλες επιστήμες
	Να πείσω για τη  χρησιμότητα της σχολικής γνώσης στην καθημερινή ζωή
	Να αναδείξω και να καλλιεργήσω  τα ενδιαφέροντα και τις  ικανότητες των μαθητών
	Να βοηθήσω για την ψυχική -κοινωνική ανάπτυξη
	Να βοηθήσω την μεθοδικότητα της σκέψης τους
	Να εμπνεύσω αξίες (ανοχή, αποδοχή ετερότητας)
2	Εκτός από τα διαγωνίσματα αξιολογώ τους  μαθητές και με βάση:
	Τις εργασίες στο σπίτι
	Τη  συμμετοχή τους στο μάθημα
	Τις παρουσιάσεις  που κάνουν στην τάξη
	Τις ερωτήσεις που θέτουν
	Τις πρωτοβουλίες που παίρνουν
	Την κριτική σκέψη και ικανότητα
3	Συνεργάζομαι με τους συναδέλφους μου στα θέματα  επίδοσης των μαθητών /τριων
4	Χρησιμοποιώ τα αποτελέσματα τις αξιολόγησής  μου για να πείσω τους μαθητές να βελτιωθούν
5	Η αξιολόγησή μου είναι αντικειμενική
	Στο μάθημα  μου βοηθώ τους αδύναμους μαθητές
	Εξετάζω αν έχουν κάνει τις εργασίες σπιτιού, τις βλέπω όλες
6	Στο μάθημά μου :
	Χρησιμοποιώ  διάφορα μοντέλα διδασκαλίας
	Την μαθητοκεντρική διδασκαλία, συνεργατική-πρωτοβουλιακή μεθοδολογία
	Παροτρύνω για κριτική σκέψη  και προκαλώ ερωτήσεις
	Χρησιμοποιώ  παραδείγματα , έχω φαντασία
	Χρησιμοποιώ  φυλλάδια-βιβλία, εποπτικό υλικό
	Χρησιμοποιώ αποκλειστικά δικό μου υλικό
	Χρησιμοποιώ νέες τεχνολογίες, συσχετίζω τις εξωσχολικές πηγές μάθησης

	Διδάσκω με διαφορετικό τρόπο  ανάλογα με το επίπεδο  της κάθε τάξης
	Ασχολούμαι  με όλους τους  μαθητές
	Είμαι φιλικός προς τους μαθητές, έχω χιούμορ
	Παρακαλώ βάλτε Χ όπου συμφωνείτε	Πολύ καλό 4	Καλό      3	Μέτριο    2	Όχι τόσο καλό 1
7	Το επίπεδο των μαθημάτων του σχολείου μου  σε σύγκριση με τα άλλα σχολεία είναι

ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ  ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ  Παρακαλώ βάλτε Χ  στη στήλη που σας εκφράζει		Πάντα    4	Συχνά     3	Κάποιες φορές     2	Σπάνια-  Ποτέ    1
8	Συνεργάζομαι με τους συναδέλφους της ειδικότητάς μου
9	Υπάρχει πνεύμα συνεργασίας  με τους συναδέλφους
10	Συνεργαζόμαστε για την ποιοτική αναβάθμιση του σχολείου μας
11	Σέβομαι τη γνώμη  και την προσωπικότητα  των μαθητών
12	Είμαι ευχαριστημένος με το  ωρολόγιο πρόγραμμά μου
13	Αναπτύσσω σε συνεργασία με τους συναδέλφους μου των άλλων ειδικοτήτων δημιουργικές και καινοτόμες  ιδέες
14	Συνεργάζομαι  με επιστημονικούς φορείς, ενημερώνομαι για τα νέα δεδομένα της ειδικότητάς μου
15	Συμμετέχω σε επιμορφωτικές διαδικασίες
16	Συνεργάζομαι με το  σχολικό σύμβουλο

            

ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ                Η ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ                        Παρακαλώ βάλτε Χ  στη στήλη που σας εκφράζει		Ισχύει πλήρως 4	Ισχύει αρκετά 3	Ισχύει ελάχιστα 2	Δεν ισχύει 1
17	Η διεύθυνση του σχολείου αναθέτει  στους εκπαιδευτικούς και διοικητικά-διευθυντικά καθήκοντα
18	Η διεύθυνση του σχολείου  υποστηρίζει  τις  καινοτόμες πρωτοβουλίες των εκπαιδευτικών
19	Η διεύθυνση παροτρύνει  τους εκπαιδευτικούς  να λαμβάνουν   πρωτοβουλίες
20	Η διεύθυνση  συνεργάζεται στα παιδαγωγικά  ζητήματα:
	Με το σύλλογο
	Με τους μαθητές
	Με τους γονείς
21	Η διεύθυνση αποδέχεται την   κριτική και την αξιοποιεί δημιουργικά
22	Οι μαθητές/τριες  έχουν  πάντα ελεύθερη πρόσβαση στο  γραφείο της διεύθυνσης
23	Η διεύθυνση επιλύει παιδαγωγικά ζητήματα σε συνεργασία με το σύλλογο και τους γονείς
24	Η διεύθυνση ενημερώνει το σύλλογο για τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις του  και για τα δικαιώματά του
25	Η διεύθυνση ενημερώνει   για όλη την εισερχόμενη  αλληλογραφία του σχολείου
26	Η διεύθυνση προωθεί το άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία
27	Φροντίζει για την  συνεχή συνεργασία με τους γονείς
28	Ενδιαφέρεται ουσιαστικά για την καλή παιδαγωγική πορεία του σχολείου
29	Στις συνεδριάσεις τα παιδαγωγικά θέματα είναι σε απόλυτη προτεραιότητα
30	Ενδιαφέρεται για την υλοποίηση των αποφάσεων του συλλόγου
31	Με ενημερώνει  για θέματα που αφορούν το πρόσωπό μου και τη θέση μου στο σχολείο
32	Η διεύθυνση  με ενημερώνει για τους οικονομικούς πόρους του σχολείου
33	Έχω στη διάθεσή μου όλα τα βοηθητικά μέσα για το μάθημά μου: φωτοτυπίες, αίθουσα υπολογιστών, κ.ά.
34	Η διεύθυνση φροντίζει για αγορά εποπτικού υλικού που ζητώ
35	Εάν αναλάμβανα στο μέλλον θέση διεύθυνσης  η  τωρινή διεύθυνση του σχολείου μου θα ήταν  Παρακαλώ βάλτε Χ  στη στήλη που σας εκφράζει	4 Καλό παράδειγμα	3Αρκετά καλό	2όχι   τόσο καλό	1καθόλου καλό

ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ     ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΚΛΙΜΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ   Παρακαλώ βάλτε Χ όπου συμφωνείτε.		Ισχύει πλήρως 4	Ισχύει αρκετά 3	Ισχύει ελάχιστα 2	Δεν ισχύει 1
36	Στο σχολείο μου οι νέες παιδαγωγικές ιδέες   συζητιούνται  και υλοποιούνται
37	Στο σχολείο μου τα θέματα  αντιμετώπισης  μαθητικής βίας  επιλύονται σε συνεργασία με μας
38	Ως  υπεύθυνος καθηγητής τάξης   παίρνω αποφάσεις σε συνεργασία μαζί τους
39	Στις τάξεις που διδάσκω οι μαθητές είναι φιλικοί  μαζί μου
40	Οι μαθητές είναι φιλικοί με τους συναδέλφους μου
41	Πιστεύω στις ικανότητες  και στην απόδοση των μαθητών μου
42	Μεριμνώ συνεχώς να είναι αποδοτική η διδ. ώρα
43	Το περιβάλλον του σχολείου μας είναι ήσυχο
44	Το κτίριο, η αυλή, οι τάξεις και τα γραφεία μας και οι χώροι υγιεινής  είναι φροντισμένοι  και ανανεωμένοι
45	Η θέρμανσή είναι καλή
46	Το σχολείο μας έχει «προσωπικότητα»

ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ      ΟΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ   Παρακαλώ βάλτε Χ όπου συμφωνείτε.		Ισχύει πλήρως 4	Ισχύει αρκετά 3	Ισχύει ελάχιστα 2	Δεν ισχύει 1
47	Το σχολείο  μας επιδιώκει  τη βοήθεια   των γονέων σε παιδαγωγικά ζητήματα
48	¨Έχουμε πολύπλευρη δραστηριότητα
49	Η σχολική ζωή διαμορφώνεται και με τη συνεργασία των γονέων
50	Το σχολείο μας φροντίζει για τη δημοκρατική συνεργασία όλης της σχολικής κοινότητας .
51	Στο σχολείο μας επικρατεί   καλό παιδαγωγικό κλίμα
52	Υπάρχει συνεχής συνεργασία και κοινές πρωτοβουλίες γονέων-εκπαιδευτικών
53	Πληροφορώ τους γονείς για τις σχολικές και εξωσχολικές δραστηριότητες
54	Υπολογίζω τη γνώμη των γονέων σχετικά με το σχολείο και την τάξη
55	Οι γονείς στο σχολείο μας λαμβάνουν μέρος και σε παιδαγωγικές συζητήσεις .
56	Το σχολείο  μας συνεργάζεται με εξωτερικούς παιδαγωγούς, ψυχολόγους, ιατρούς, κοινωνικούς λειτουργούς , παιδαγωγικά ιδρύματα, μουσεία , εκκλησία, παραγωγικές μονάδες , κ.ά.
57	Καλούνται ειδικοί επιστήμονες , συσχετίζονται  με το μάθημα, μιλούν στους μαθητές/τριες
58	Το σχολείο μας λαμβάνει μέρος σε ευρωπαϊκά προγράμματα, αδελφοποιήσεις, επισκέψεις στο εξωτερικό
59	Λαμβάνει μέρος σε διασχολικούς αγώνες

60	Γίνονται εκδηλώσεις ανοιχτές στο κοινό
61	Παρουσιάζουμε την εργασία μας στην κοινωνία (εφημερίδες-ιστοσελίδες-δραστηριότητες)
62	Από τη συνεργασία του σχολείου με την κοινωνία είμαι ευχαριστημένος
63	Πιστεύω ότι εργάζομαι σε ένα καλό σχολείο

 ΠΙΝΑΚΑΣ 4. ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

4	Το σχολείο εκπληρώνει όλα τα κριτήρια με επιτυχία.
3	Το σχολείο μπορεί  να βελτιώσει περαιτέρω την ποιότητα ορισμένων κριτηρίων.
2	Το σχολείο έχει αρκετές αδυναμίες. Τα περισσότερα κριτήρια πρέπει να βελτιωθούν.
1	Απαιτείται η  βελτίωση όλων  των κριτηρίων

Αντώνιος Χατζόπουλος, 30.4.2006

---

[1] Θέμα της  επίσκεψης μελέτης ARİON ήταν  «Η αξιολόγηση των Σχολείων  στο Κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας» και πραγματοποιήθηκε στο Meppen από  5 έως 11 Νοεμβρίου 2005.

[2] Πίνακας 1 και 2

[3] Πίνακας 4

[4] Πίνακας 3.