Η αλήθεια για την αυτοαξιολόγηση στα σχολεία

Πριν, κατά την διάρκεια, αλλά και μετά την ψήφιση του «πολυνομοσχεδίου» για την Παιδεία, άνοιξε και συνεχίζεται η συζήτηση για την αξιολόγηση στα σχολεία ή σωστότερα για την αξιολόγηση των σχολείων. Αρχικά, πρέπει να τονιστεί ότι το σύστημα της αυτοαξιολόγησης που προτείνεται από το Υπουργείο Παιδείας, αναφέρεται στην αξιολόγηση της εκπαιδευτικής μονάδας και όχι των μεμονωμένων εκπαιδευτικών με σκοπό την στασιμότητα, τον υποβιβασμό ή γενικά κάποιας μορφής τιμωρία τους.

      Σε όλη την διεθνή βιβλιογραφία και σε όλα σχεδόν τα συστήματα εκπαίδευσης, η κάθε είδους αξιολόγηση (εξωτερική και εσωτερική) αναφέρεται στην συνολική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού ιδρύματος και όχι μόνο στον τομέα διδασκαλίας και μάθησης, όπως ακριβώς προτείνει και το Υπουργείο Παιδείας. Υπάρχουν βέβαια τρόποι αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και της διδακτικής τους επάρκειας, με σκοπό πάντα την βελτίωση τους και όχι την τιμωρία τους. Αυτό στα περισσότερα συστήματα είναι έργο του διευθυντή του σχολείου, που έχει δικαίωμα μετά από προειδοποίηση, να παρακολουθήσει μία ή περισσότερες διδακτικές ώρες και στην συνέχεια να συζητήσει μαζί τους. Αλλά αυτό είναι κάτι πολύ “καυτό” και μη αποδεκτό τη δεδομένη χρονική στιγμή στην χώρα μας.

Συστήματα αυτοαξιολόγησης, αλλά και συνολικότερα μοντέλα διαχείρισης ποιότητας, εφαρμόζονται ήδη σε τουλάχιστον τρία σχολεία της χώρας μας, όπως στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο Αθηνών, το αγγλοσαξονικό σύστημα αυτοαξιολόγησης (EFQM) αλλά και στις δύο Γερμανικές Σχολές Αθηνών και Θεσσαλονίκης η Παιδαγωγική διαχείριση ποιότητας (PQM) - ένα ολοκληρωμένο σύστημα για την βελτίωση της σχολικής ποιότητας με εσωτερική, φιλική και εξωτερική αξιολόγηση. Εφαρμόστηκαν ακολουθώντας δημοκρατικές διαδικασίες, μετά από σύμφωνη γνώμη του συλλόγου των καθηγητών, με ενεργό συμμετοχή τους σε όλα τα στάδια της εφαρμογής του, αλλά και με την συμμετοχή των μαθητών και των γονέων τους.
       Το ερώτημα που ανακύπτει τώρα είναι: Μπορεί η σωστή σκέψη του Υπουργείου Παιδείας να υλοποιηθεί, ή για μια ακόμη φορά από φόβο και λάθος συντονισμό θα χάσουμε μια ακόμη ευκαιρία για την αποτύπωση και αναβάθμιση του Ελληνικού σχολείου.

-Είναι αλήθεια ότι το 80-90% των συλλόγων των καθηγητών των δημοσίων γυμνασίων και λυκείων αρνήθηκαν να εφαρμόσουν το σύστημα αυτοαξιολόγησης από κακή πληροφόρηση, πιέσεις ή φόβο;
-Είναι αλήθεια ότι βιαστικά και πρόχειρα παρουσιάστηκε συνοπτικά το σύστημα αυτοαξιολόγησης στους διευθυντές των σχολείων και από αυτούς με τη σειρά τους στο σύλλογο των εκπαιδευτικών, με συνέπεια - σε συνδυασμό με συνδικαλιστικές πιέσεις - την άρνηση συμμετοχής τους;
-Είναι αλήθεια ότι η εφαρμογή της αυτοαξιολόγησης ξεκινά από τον διευθυντή και τελειώνει στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ενώ θα έπρεπε να είναι μία διαδικασία από το σχολείο για το σχολείο, δηλαδή αυστηρά εσωτερική;

Η αλήθεια είναι ότι το σύστημα αυτοαξιολόγησης αξιολογεί διαδικασίες/Σχολικές μονάδες και όχι πρόσωπα. Γιατί άραγε μερικοί προσπαθούν να το κρύψουν επιμελώς;

      Η αλήθεια είναι ότι δεν πρέπει να περιμένουμε άμεσα αποτελέσματα, δεν πρέπει το Υπουργείο Παιδείας να πιέζει για πολιτικούς λόγους να υπάρξουν αποτελέσματα σε 1-1,5 χρόνια, την στιγμή που στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες τα συστήματα αυτά έχουν εφαρμογή 5-6 χρόνων, και μάλιστα σε εποχές λιτότητας.

     Το Ελληνικό σχολείο είναι ανάγκη να μετατραπεί από οργανισμός διδασκαλίας σε οργανισμό μάθησης, όχι βίαια αλλά με την συναίνεση και την ενεργό συμμετοχή όλων των μερών του σχολείου - πρωτίστως των εκπαιδευτικών, αλλά και των μαθητών και των γονέων.

Πάνω απ΄όλα όμως δεν πρέπει να περιμένουμε ότι τα προβλήματα του Ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος θα λυθούν με την εφαρμογή του συστήματος αυτοαξιολόγησης, αφού απλώς είναι ένα εργαλείο που αποτυπώνει την κατάσταση και δε δίνει λύσεις. Γιατί τα προβλήματα αυτά είναι δομικά, προέρχονται από το πλαίσιο λειτουργίας, τους λανθασμένους στόχους, τις λάθος διαδικασίες, πράγματα που μπορούν να αλλάξουν μόνο με αλλαγή του κεντρικού συστήματος εκπαίδευσης.


Του Βασίλης Τόλια, Μ.Εd,  Διευθυντή Λυκείου της Γερμανικής Σχολής Αθηνών.
 
www.protagon.gr (25-7-2010)