Απέναντι στα παιδιά δε λέμε την αλήθεια...

     Είναι γεγονός ότι η πόλη παρουσιάζει περισσότερα φαινόμενα βίας από την ύπαιθρο. Ο λόγος είναι πως οι άνθρωποι βρίσκονται σε σχέσεις "πρόσωπο με πρόσωπο". Επιπλέον, η παράδοση ζει ακόμα, έχουν τον παραδοσιακό πολιτισμό, κι αυτό φυσικά δίνει ένα σταθερότατο σημείο στήριξης για τον άνθρωπο. Στην πόλη, όμως, αυτά έχουν χαλαρώσει τελείως. Οι πόλεις μεγαλώνουν με την έλευση των ανθρώπων από την επαρχία κι όχι από τη δημογραφική πίεση. Σ' αυτές τις πόλεις οι άνθρωποι χάνουν τον εαυτό τους και οι σχέσεις μεταξύ τους είναι χαλαρές, αν όχι ανύπαρκτες. Από δικές μου παρατηρήσεις έχω προσέξει ότι σε ορισμένα προάστια της πρωτεύουσας έχουμε ψυχοσωματικές ασθένειες σε πάρα πολύ υψηλό βαθμό.
      Αλλά γιατί αντιδρούμε βίαια; Γιατί η έλλειψη της κοινωνικής ενσωμάτωσης διαταράσσει τον ψυχισμό του ανθρώπου. Και από κει και πέρα, ο ανταγωνισμός μεγαλώνει, εφόσον δεν υπάρχουν σχέσεις συνεργασίας ή σχέσεις εντελώς. Έτσι, ο καθένας βλέπει τον άλλο για αντίπαλο. Η επιθετικότητα διακρίνει τις σχέσεις μας.

       Η νέα γενιά υποφέρει περισσότερο απ' όλους, γιατί τα φαινόμενα αυτά την αγγίζουν πιο πολύ. Το παιδί είναι σαν λουλούδι που βγαίνει στη ζωή κι έχει πάντα μια τάση ν' αναζητεί να βρει καθαρές, ιδεατές μορφές, τρόπους ζωής, βάσει των οποίων να μπορεί να τοποθετηθεί. Το παιδί δεν έχει ακόμα φθαρεί, για να μην πω διαφθαρεί, από την πικρία της καθημερινότητας. Επομένως, πιστεύει ακόμη στο όνειρο, και καλά κάνει, γιατί αλλιώς δε θα ήταν νέος. Φυσικά, όταν τα όνειρα αυτά διαψεύδονται, δεν μπορεί παρά ν' αντιδράσει.
      Το γιατί δε βρίσκει αυτό που χρειάζεται, είναι απλό: Πρώτα πρώτα, η τσιμεντένια πόλη δεν του επιτρέπει να ζήσει τη ζωή ενός παιδιού. Έχει αποκοπεί από τη φύση, δεν μπορεί να έχει επαφή μαζί της. Ξέρω παιδιά, που δεν γνωρίζουν τι θα πει λιβάδι, ένα χόρτο, κάποιο λουλούδι, εκτός ανθοπωλείου! Κι αυτό είναι καταστροφικό, γιατί ο άνθρωπος είναι ένα ζώο την ίδια στιγμή με τη φύση, και την ίδια στιγμή με το συνάνθρωπο.
          Και το θεώρημα αυτό δεν είναι δικό μου. Είναι του Καρλ Μαρξ. Μόνο που δεν το έχουμε προσέξει αρκετά. Ο Μαρξ λέει πως ο ανθρωπισμός αρχίζει ακριβώς από την εξανθρωπίνωση της φύσης κι από την εξανθρωπίνωση της σχέσης με τον άλλο. Κι αυτό είναι ένα θεώρημα που θα 'πρεπε να μας κάνει να είμαστε πολύ σκεπτικοί.
         Από την άλλη μεριά, στον κοινωνικό τομέα: Εμείς, η γενιά των ενηλίκων, η γενιά αυτών που έχουν την ευθύνη για την καθημερινή ζωή, φερόμαστε στο παιδί μ' έναν τρόπο που θα έπρεπε να κοκκινίζουμε. Δεν κάνουμε το καθήκον μας. Απέναντι στα παιδιά δε λέμε την αλήθεια. Φοβούμαι πως δεν τους λέμε ποτέ αυτό που είναι γύρω μας. Ίσως γιατί ντρεπόμαστε, ίσως γιατί δεν θέλουμε να τα  αναγνωρίσουμε.

        Τους μαθαίνουμε να είναι ηθικοί. Στην πραγματικότητα, ποιος κινείται στις βιοτικές και επαγγελματικές του σχέσεις ακολουθώντας τον ηθικό νόμο; Τους μαθαίνουμε να είναι έντιμοι. Και εντούτοις τα παιδιά βλέπουν γύρω τους να επαινούνται άνθρωποι που καταφέρνουν σ' αυτή τη ζωή να φτιάχνουν πράγματα χωρίς κόπο, που είναι υπέρ του εύκολου κέρδους, του μικρότερου κόπου. Καμαρώνουμε τους ανθρώπους που είναι καταφερτζήδες και επιτήδειοι. Την ίδια στιγμή όμως λέμε στο παιδί, κοίταξε να διαβάσεις, κοίταξε να κουραστείς, κοίταξε να μοχθήσεις, για να γίνεις άνθρωπος!
         Και βλέπει άλλους να κάνουν τεράστιες καριέρες, χωρίς κόπο και χωρίς καμιά καταβολή προσπάθειας από τον εαυτό τους. Εκεί, το παιδί δε συγχωρεί τη δική μας υποκρισία. Από την άλλη πλευρά, και σε γενικότερα επίπεδα: του μιλούμε για Ελευθερία και Δημοκρατία. Ποιος από μας είναι στις σχέσεις του με το κοινωνικό σύνολο πραγματικά ελεύθερος - ή οπαδός της ελευθερίας - και ποιος αληθινός δημοκράτης;   Και πιο πέρα: τους μιλούμε για την ειρήνη.Και προπαρασκευάζουμε πολέμους.

      Η εμπάθεια στις μέρες μας έχει φτάσει σε μεγάλο βαθμό. Η έντονη τάση για αφανισμό του αντιπάλου είναι ολοφάνερη. Δεν υπάρχει ανοχή, αυτή όλο και υποχωρεί στο μίσος. Η αγάπη έχει γίνει λέξη κοινή, όπως και η ειρήνη, χωρίς περιεχόμενο, που την κακομεταχειρίζεται η υποκρισία των ανθρώπων απάνθρωπα και δημαγωγικά. Όπου ακούς να κηρύσσεται η ειρήνη και η αγάπη σε πιάνει φόβος και αγωνία, γιατί η πείρα διδάσκει πως κάτω από αυτή την κατεξοχήν χριστιανική και ανθρώπινη έννοια κρύβεται το ανελέητο.
     Καπηλευόμαστε τα όσια και τα ιερά, για να πετύχουμε άνομους σκοπούς , κηρύσσουμε την ειρήνη και παρουσιάζουμε πόλεμο. Κι όμως νομίζουμε, ότι έχουμε απελευθερωθεί από πολλά. Ωστόσο δεν αποφεύγουμε την αιχμαλωσία μας, τη στεγνωμένη ψυχή. Η βία σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά έχει φορέσει πολλές μάσκες χρηστών ειρηνικών σκοπών. Το μίσος και ή βία πήραν φαίνεται θέση μέσα στις ψυχές των σημερινών ανθρώπων.



ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ