Παρασκευή 8 Μαρτίου 2013

Το σχολείο της Σουηδίας

       Η υποχρεωτική εκπαίδευση στη Σουηδία διαρκεί εννέα χρόνια. Η ηλικία του μαθητή δεν αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την εισαγωγή του στο σχολείο. Δίνεται η δυνατότητα, ανάλογα με τη σχολική του ετοιμότητα, να εισαχθεί από 6 έως 8 ετών. Όμως ειδική μέριμνα έχει ληφθεί για την προσχολική αγωγή.  
       Υπάρχουν τρία είδη προ-σχολικών μονάδων: το τυπικό νηπιαγωγείο (4-6 ετών), το οποίο τα παιδιά παρακολουθούν σε καθημερινή βάση και λειτουργεί από τις 6.30 έως τις 18.30, τα συμβεβλημένα με το δήμο προσχολικά καταλύματα, όπου εκπαιδευμένοι βρεφονηπιοκόμοι αναλαμβάνουν τη φύλαξη των παιδιών και το ανοιχτό νηπιαγωγείο, όπου οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να εμπλακούν σε δραστηριότητες με τα παιδιά τους.
        Στην ηλικία των 6 ετών τα παιδιά μπορούν να παρακολουθήσουν την προσχολική τάξη, η οποία διαρκεί ένα σχολικό έτος και λειτουργεί ως προπαρασκευαστικό στάδιο για την ομαλή ένταξή τους στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Το πρώτο σχολείο στο οποίο φοιτούν τα παιδιά ονομάζεται grundskolan και αντιστοιχεί με το δικό μας δημοτικό και γυμνάσιο. Και αυτό, όπως και οι περισσότερες βαθμίδες εκπαίδευσης, διοικούνται από τους δήμους. Οι γονείς μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε ιδιωτικά ή δημόσια σχολεία, τα οποία συνήθως ανήκουν στο δήμο διαμονής τους και σπανιότερα σε άλλους δήμους. .
          Τα σχολεία μπορούν να λαμβάνουν διοικητικές αποφάσεις, όπως το μέγεθος της τάξης, το διδακτικό υλικό και το αν η διδασκαλία θα γίνεται σε ομάδες ομηλίκων μαθητών ή οι τάξεις θα απαρτίζονται από μεικτές ηλικιακές ομάδες. Η διάρκεια του σχολικού έτους είναι τουλάχιστον 178 ημέρες και κατ’ ανώτερο 190. Από το 1998 το αναλυτικό πρόγραμμα της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και της προσχολικής αγωγής συγχωνεύθηκαν. Έτσι επιτυγχάνεται ομαλότερη μετάβαση από τη μια βαθμίδα στην άλλη. Το αναλυτικό πρόγραμμα έχει το ρόλο γενικού οδηγού και δίνει έμφαση σε σκοπούς και στόχους που αναφέρονται στη γνώση, τις αξίες και τα κοινωνικά πρότυπα. Γίνεται προσπάθεια να εμπλακεί η οικογένεια στην εκπαιδευτική διαδικασία. .
       Δεν δίνεται βαθμολογία στις πρώτες τάξεις της υποχρεωτικής εκ-παίδευσης. Μια τριβάθμια κλίμακα αξιολόγησης χρησιμοποιείται από την όγδοη τάξη και μετά. Στην ένατη τάξη το σχολείο πρέπει να συνδέσει την ατομική επίδοση με τους προκαθορισμένους στόχους του. Η φοίτηση ολο-κληρώνεται με την απονομή του απολυτηρίου τίτλου.

            Οι λυκειακές σπουδές στη Σουηδία αναμορφώθηκαν κατά τη δεκαετία του '70. Τότε ενσωματώθηκαν τα θεωρητικά και τεχνικά Λύκεια που ίσχυαν μέχρι τότε. Σκοπός αυτής της μεταβολής ήταν η βελτίωση της ποιότητάς τους, η σύνδεσή τους με την αγορά εργασίας, η ενίσχυση των προσφερόμενων επιλογών προς τους μαθητές και η προετοιμασία τους για τη δια βίου εκπαίδευση.
          Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην εξειδίκευση, καθώς η αγορά εργασίας εξελίχθηκε ραγδαία. Έτσι, ο βασικός προσανατολισμός των λυκειακών σπουδών είναι η παροχή ευέλικτης εκπαίδευσης και ο εμπλουτισμός της με νέα μαθήματα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ο αριθμός των βασικών μαθημάτων ανέρχεται στα 16.
            Από το 1992 οι δήμοι υποχρεούνται να παρέχουν τη δυνατότητα λυκειακών σπουδών σε όλους τους μαθητές που τελειώνουν την υποχρεωτική εκπαίδευση και να προσφέρουν μεγάλη ποικιλία εθνικών προγραμμάτων σπουδών. Κριτήριο επιλογής αποτελούν οι προτιμήσεις των μαθητών σχετικά με τις ειδικότητες που επιθυμούν να ακολουθήσουν. Αν κάποιος δήμος αδυνατεί να προσφέρει όλα τα προγράμματα, μπορεί να συνεργαστεί με άλλους δήμους στον τομέα αυτό. Πολλοί συνεργαζόμενοι δήμοι μπορούν να δημιουργήσουν μια ένωση που παρέχει εξειδικεύσεις σε ορισμένα προγράμματα, τα οποία μπορούν να φιλοξενήσουν μαθητές από όλη τη Σουηδία. Η λυκειακή εκπαίδευση μπορεί να είναι ευθύνη περιφερειακών οργανισμών, γεωργικών ενώσεων, συνδικάτων και άλλων φορέων.
          Η ηλικία εισαγωγής είναι τα είκοσι έτη και σχεδόν το 98% των μαθητών που διαθέτουν απολυτήριο βασικής εκπαίδευσης συνεχίζουν σε αυτήν. Προϋπόθεση αποτελεί βαθμολογία τουλάχιστον «καλώς» στα σουηδικά, τα αγγλικά, και τα μαθηματικά. Υπάρχουν δεκαέξι εθνικά προγράμματα λυκειακών σπουδών: καλλιτεχνικός κύκλος, διοίκηση επιχειρήσεων, παιδική μέριμνα, μηχανικών, ηλεκτρολόγων-μηχανολόγων, ενεργειακής διαχείρισης, τροφίμων, χειροτεχνίας, επαγγελμάτων υγείας, ξενοδοχειακών επαγγελμάτων, βιομηχανίας, μέσων μαζικής ενημέρωσης, προγράμματα διαχείρισης εθνικών πόρων, φυσικών επιστημών, κοινωνικών επιστημών, τεχνολογίας και μηχανικών αυτοκινήτων.

       Τα εθνικά προγράμματα είναι το πλαίσιο βάσει των οποίων ο μαθητής μπορεί να επιλέξει ποικίλες εξειδικεύσεις. Τα περισσότερα από αυτά χωρίζονται σε κλάδους εξειδίκευσης στο δεύτερο και τρίτο έτος, ενώ το πρώτο έτος αποτελεί τον εθνικό κορμό των σπουδών. Οι εξειδικεύσεις επι-λέγονται από τους δήμους ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες.
         Αν τα ενδιαφέροντα κάποιου μαθητή δεν αντιστοιχούν σε ένα από τα παραπάνω εθνικά προγράμματα, είναι εφικτή η παρακολούθηση συνδυασμού μαθημάτων από διαφορετικά προγράμματα. Ο μαθητής υποχρεούται να παρακολουθήσει τα 8 βασικά μαθήματα και κατόπιν μπορεί να απευθυνθεί σε οποιονδήποτε δήμο ή φορέα και να καταρτίσει ο ίδιος ένα εξατομικευμένο κύκλο σπουδών. Η ευελιξία είναι συνάρτηση του τεράστιου αριθμού συνδυασμών που μπορούν να γίνουν.
           Παράλληλα λειτουργούν ατομικά προγράμματα σπουδών για μαθητές που υστερούν στα σουηδικά, είχαν χαμηλή μαθησιακή επίδοση κατά τη βασική εκπαίδευση ή οι ανάγκες τους δεν καλύπτονταν από τα εθνικά προγράμματα σπουδών. Τα ατομικά προγράμματα έχουν υποστηρικτικό χαρακτήρα και ποικίλουν όσον αφορά το περιεχόμενο και τη διάρκεια. Υπάρχει ακόμη περίπτωση η επαγγελματική μαθητεία και η πρακτική άσκηση να αναγνωριστεί ως μέρος του προγράμματος σπουδών.
       Σε πιλοτική φάση βρίσκεται η προσπάθεια διασύνδεσης των λυκειακών σπουδών με την αγορά εργασίας. Η βιομηχανία και οι επιχειρήσεις μπορούν να συνδιαμορφώνουν το αναλυτικό πρόγραμμα, να απασχολούν και να εκπαιδεύουν μαθητές μέσω ενός τριμερούς συμβολαίου ανάμεσα στο μαθητή, το λύκειο και την επιχείρηση. Τα 8 βασικά μαθήματα παραμένουν σταθερά, ενώ η ολοκλήρωση αυτού του προγράμματος παρέχει τη δυνατότητα εισαγωγής σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Η οργάνωση, χρηματοδότηση και λειτουργία των σχολείων είναι ευθύνη των δήμων, αν και προβλέπεται η λειτουργία ιδιωτικών λυκείων. Ο αριθμός των μαθητών σε μία τάξη δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 30. Η διάρκεια του σχολικού έτους δεν μπορεί να είναι λιγότερη από 178 μέρες, ενώ προβλέπονται 12 μέρες διακοπών.

        Αρχές της λυκειακής εκπαίδευσης είναι η παροχή γνώσεων, προτύπων, αξιών, υπευθυνότητας, επιλογών και ενσωμάτωση στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Τα αναλυτικά προγράμματα συμπληρώνονται από τους επιμέρους στόχους των προγραμμάτων. Σ' αυτά προσδιορίζεται το ελάχιστο ποσό γνώσης που πρέπει να αποκτηθεί, για να θεωρηθεί επιτυχής η διδασκαλία τους.
         Τα αναλυτικά προγράμματα για τα 8 βασικά μαθήματα αναπτύσσονται από το κράτος, ενώ το εθνικό συμβούλιο για την εκπαίδευση καθορίζει τους επιμέρους οδηγούς σπουδών για το κάθε πρόγραμμα. Ο σχολικός διοικητής παίρνει όλες τις αποφάσεις για τα τοπικά προγράμματα σπουδών. Τα 8 βασικά μαθήματα είναι: σουηδικά, αγγλικά, μαθηματικά, αγωγή του πολίτη, γυμναστική, θρησκευτικά, αισθητική αγωγή και θετικές επιστήμες.
         Η αξιολόγηση είναι ευθύνη του σχολείου και είναι συνεχής. Η βαθμολογία δίνεται με την ολοκλήρωση ενός κύκλου και όχι για κάθε μάθημα ξεχωριστά. Η κλίμακα βαθμολόγησης είναι τετραβάθμια: «κάτω από τη βάση», «καλώς», «λίαν καλώς» και «άριστα». Απαγορεύονται οι συγκρί-σεις μεταξύ μαθητών. Τα κριτήρια βαθμολόγησης αναφέρονται μέσα στα αναλυτικά προγράμματα και σταθμισμένες δοκιμασίες υπάρχουν για τα περισσότερα μαθήματα. Η τάση είναι να εισαχθούν αυστηρότερες διαδικασίες αξιολόγησης. Υπεύθυνοι για τις σπουδές είναι σε γενικές γραμμές οι διευθυντές των σχολείων, οι οποίοι πρέπει να διασφαλίσουν την παροχή επαρκούς επαγγελματικού προσανατολισμού σε όλους τους μαθητές. Είναι εμφανές ότι η σύνδεση με την αγορά εργασίας αποτελεί βασική αρχή των λυκειακών σπουδών. Το 74% των μαθητών ολοκληρώνει τις σπουδές αυ-τές, ενώ το 45% των αποφοίτων εισάγεται στη τριτοβάθμια εκπαίδευση.
epapanis.blogspot.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια :